Yöneticilerle Muamele Konusunda 8 Nakil

1. Dinleyin! İtaat Edin!

Seleme b. Yezîd el-Cu’fî, Rasûlullah’a (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle sordu: Yâ Nebiyyallah! Kendi haklarını bizden talep eden, ama bizim hakkımızı men edip vermeyen yöneticiler başımıza geçerse ne yapmamızı emredersin? Bu soru üzerine, Nebî (sallallahu aleyhi ve sellem) ondan yüz çevirdi. Sonra yine aynı şeyi sordu, Nebî (sallallahu aleyhi ve sellem) yine yüz çevirdi. Sonra ikinci veya üçüncü defa yine sordu. Bunun üzerine Eş’as b. Kays tutup onu çekti. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)de şöyle buyurdu: “Dinleyin! İtaat edin! Size düşen sizin yükümlü kılındığınız şeydir, onlara da düşen kendilerinin yükümlü kılındığı şeydir.”

| Müslim, Vâil b.Hucr’dan

Allâme Kurtubî bu hadîsin şerhinde şöyle der: «Yüce Allah yöneticileri adâletle ve idâreyi güzel yapmakla mükellef kılmıştır. Yönetilenleri ise itaat etmekle, içtenlik ve samimiyet sergilemekle mükellef kılmıştır. Nebîmiz de bu buyruğuyla şunu murâd etmektedir: Eğer yöneticileriniz sizin hakkınızda Allah’a âsi olur ve haklarınızı yerine getirmezler ise, sakın ola siz de onlar hakkında Allah’a âsi olarak haklarını yerine getirmemezlik etmeyin. Çünkü Allah iki topluluktan her birine de amellerine göre karşılık verecektir.» 

| el-Mufhim li-mâ Eşkele min Telhîsi Kitâbi Muslim (4/55)

2. Sırtına da Vursa Malını da Alsa!

Huzeyfe b. Yemân şöyle anlatır: Rasûlullah’ı (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle dedim: Yâ Rasûlallah! Biz bir şer içindeydik. Derken Allah bize hayır getirdi ve biz de şu an o hayrın içindeyiz. Artık bu hayırdan sonra bir şer daha gelecek mi? Dedim. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem): “Evet!” buyurdu. Dedim ki: Bu şerrin ardından hayır gelecek mi? “Evet!” buyurdu. Peki, bu hayrın ardından şer gelecek mi? dedim. “Evet!” buyurdu. Nasıl? dedim. Buyurdu ki: “Benden sonra bir takım yöneticiler olacaktır. Benim hidâyetimi izlemeyecek, yolumu takip etmeyecekler. Onların arasında öyle adamlar çıkacak ki, kalpleri insan bedeni içinde şeytanların kalpleridir.” Yâ Rasûlallah! Ben buna erişirsem ne yapayım? diye sordum. Buyurdu ki: “Yöneticiyi dinle ve itaat et! Sırtına vursa da, malını alsa da dinle ve itaat et!” [Müslim, Huzeyfe b. Yemân’dan]

3. Allah'tan Korkun! Dinleyin ve İtaat Edin!

Adiy b. Hâtim şöyle anlatır: Bizler: Yâ Rasûlallah! dedik. Biz senden takva sahiplerine itaat hakkında sormuyoruz. Ancak şöyle şöyle yapanlar –bu arada bazı şerli işler saydılar- hakkında ne buyurursun? Buyurdu ki: “Allah’tan korkun! Dinleyin ve itaat edin!”

| İbn Ebî Âsım, es-Sunne ( hadîs no: 1069) el-Elbânî: Hadîs sahîhtir, der.

Şeyhulislâm İbnu Teymiyye şöyle der: «İlim, dîn ve fazîlet ehline gelince; yöneticilere âsilik türünde Allah’ın yasakladığı şeylerde hiç kimseye ruhsat tanımazlar. Yöneticileri aldatmaya ve onlara –ne şekilde olursa olsun- hurûc etmeye de ruhsat tanımazlar. Nitekim bu, eskide ve yenide Sünnet ve Dîn Ehli’nin âdetlerinden ve başkalarının sîretlerinden bilinen bir şeydir.” 

| Mecmû‘u Fetâvâ (35/12)

4. Kendi Haklarınızı Allah'tan İstersiniz

Abdullah b. Mes‘ûd şöyle anlatır: Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: “Şüphesiz benden sonra adam kayırmalarla ve münker bulacağınız işlerle karşı karşıya kalacaksınız.” Dediler ki: Yâ Rasûlallah! Ne yapmamızı emir buyurursun? Buyurdu ki: “Siz onların haklarını edâ eder, kendi haklarınızı da Allah’tan istersiniz.”

| Muttefekun aleyh. Lafız Buhârî’ye aittir.

İmâm Nevevî bu hadîsin şerhinde şöyle der: «Bu hadîste, yönetici zâlim ve sapkın da olsa dinleyip itaat etmeye yönlendirme ve teşvîk vardır. Yöneticinin hakkı olan itaat edâ edilir, hurûc edilmez ve bağlılık bozulmaz. Bilakis ezâsının keşfi, şerrinin def‘i ve ıslâhı için Yüce Allah’a yalvarılıp yakarılır.” 

| el-Minhâc, ilgili hadîsin şerhi

5. Kim Allah'ın Sultanını Küçük Düşürürse Allah da Onu Küçük Düşürür.

Ebû Bekra şöyle anlatır: Rasûlullah’ı (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyururken işittim: “Kim Allah’ın sultanına (devlet başkanı kıldığı kimseye) ikrâm ederse, Allah da ona ikrâm eder. Kim Allah’ın sultanını (devlet başkanı kıldığı kimseyi) küçük düşürürse, Allah da onu küçük düşürür.” [İbn Ebî Âsım, es-Sunne ( hadîs no: 1017) el-Elbânî: Hadîs sahîhtir, der.]

İmâm Ahmed rahimehullah’ın rivâyeti ise şöyledir: “Kim Allah’ın sultanına (devlet başkanı kıldığı kimseye) dünyada ikrâm ederse, Allah da ona kıyâmet günü ikrâm eder. Kim Allah’ın sultanını (devlet başkanı kıldığı kimseyi) dünyada küçük düşürürse, Allah da onu kıyâmet günü küçük düşürür.”

Tirmizî bunu bir kıssa ile birlikte şöyle rivâyet eder: Ziyâd b. Kuseyb el-Adevî şöyle anlatır: İbn Âmir’in minberinin altında Ebû Bekra ile birlikteydim. İbn Âmir üzerinde ince bir elbise ile hutbe veriyordu. (Hâricîlerden) Ebû Bilâl isimli adam: Emîrimize bir bakın! Fâsıkların elbisesini giymiş! dedi. Bunun üzerine Ebû Bekra: Sus! Ben Rasûlullah’tan (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurduğunu işittim: “Kim Allah’ın sultanını (devlet başkanı kıldığı kimseyi) küçük düşürürse, Allah da onu küçük düşürür.”

6. Din İçtenlik ve Samimiyettir

Temîm ed-Dârî’den: Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve selem) şöyle buyurdu: “Dîn içtenlik ve samimiyettir.” Dediler ki: Kime karşı ya Rasûlallah! Buyurdu ki: “Allah’a, Kitâbına, Rasûlüne, Müslümanların yöneticilerine ve umûmuna karşı.” 

| Müslim

İmâm Berbehârî (rahimehullah) şöyle der: «Bize, onların lehine salâh ile dua etmemiz emrolundu. Zulüm de etseler, haksızlık da yapsalar onlara beddua etmemiz emrolunmadı. Çünkü zulüm ve haksızlıkları kendi aleyhlerinedir. Salâhları ise hem kendi lehlerine hem de Müslüman halkın lehinedir.» 

| Şerhu’s-Sunne

Hatta İmâm Berbehârî (rahimehullah) yöneticilere hayır duada bulunmayı Ehl-i Sünnet’i diğer fırkalardan ayıran bir özellik olarak zikretmiş ve şöyle demiştir: «Bir adamı sultanın (devlet başkanına) beddua ederken görürsen, bil ki o Ehl-i Hevâ’dandır. Bir adamı da sultana (devlet başkanına) salâh ile dua ederken görürsen, bil ki o –inşâallah- Ehl-i Sünnet’tendir.»

|Şerhu’s-Sunne

 İmâm Ahmed rahimehullah ise, “Kur’ân mahlûktur” küfrünü söyleyen, buna davet eden, bunu kabûl etmeyen âlimleri hapislere atan ve işkence ettiren devlet başkanı için şöyle diyordu: «Şüphesiz ki ben ona, gece gündüz tevfîke mazhar olması, hakka muvaffak kılınması ve desteklenmesi için dua ediyor ve bunu kendime vâcib görüyorum.» 

| Hallâl, es-Sunne (1/83)

7. Kim Yöneticiye Nasihat Etmek İsterse...

‘Iyâd b. Ğanm’dan: Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: “Kim sultana (yöneticiye) bir konuda nasihat etmek isterse, bunu ona (başkalarının yanında) açıkça söylemesin. Bilakis, elinden tutsun ve onunla yalnız kalsın. Kabul ederse eder; etmez ise de, o kendi üzerine düşeni yapmış olur.”

| Ahmed

8. Yöneticilerinize Sövmeyin!

Enes b. Mâlik şöyle anlatır: Muhammed’in (sallallahu aleyhi ve sellem) ashâbından büyüklerimiz –ki kendisi de sahâbîdir- bize (yöneticilere sövmeyi) yasaklayarak şöyle derlerdi: “Yöneticilerinize sövmeyin! Onları aldatmayın! Onlara buğzetmeyin! Sabredin! Çünkü emr (kıyâmetin kopup hesabın görülmesi) yakındır.” 

| İbn Ebî Âsım, es-Sunne ( hadîs no: 1015) el-Elbânî: İsnâdı ceyyiddir, der.

İbn Zencûye de Kitâbu’l-Emvâl (1/78)’de hasen bir sened ile Ebû Miclez’den şöyle dediğini nakleder: “Yöneticiye sövmek, traş edicidir. Saçı traş ettiğini söylemiyorum. Dîni traş edicidir!”

İbn Abdilberr et-Temhîd (12/286)’da Ebû İshâk es-Sebey‘î’den şöyle dediğini aktarır: “Yöneticilerine söven bir topluluk (hiçbir şey elde edemez) ancak onun hayrından mahrûm olurlar.”