Zilhicce, Kurban bayramının içinde olduğu aya denir. Zilhicce, Arapça bir terim olup “hac sahibi,hac ayı,haccın yapıldığı ay” demektir. Hicri-kamerî ayların 12’ncisidir.
Zilhicce ayı Ramazan’daki bol sevaplı ve çok feyizli ibadetlerden ayrılan mahzun gönüllerimize âdeta bir “teselli armağanı”dır. “Keşke Ramazan biraz uzun olsaydı?” ya da “Ah, Ramazanı hakkıyla ihya edebilseydim?” diye yanan gönüllerimize muhteşem bir fırsat olacak on gece bulunur bu ayda.
Madem Allah Teala bize böyle kaçırılmayacak bir fırsat sunmuş o halde bu ayı bilmek ve en güzel şekilde nasıl istifade edebileceğimizi öğrenmemiz gerekir.
1. Leyali-i Aşere On Mübarek Gece
Kur’an-ı Kerim’de Fecr Suresi’nin başında, “On geceye yemin olsun ki?” ifadeleriyle bahsedilen bu on gecenin ne muazzam bir hazine olduğunu ne yazık ki hakkıyla bilemiyoruz. Bazı kaynaklarda bu on gecenin Ramazan’ın son on günü veya Muharrem’in onuncu gününe (Aşure Gününe) kadar olan on gün olduğu kayıtlı olsa da genel görüş ve kabul, bu mübarek on günün Zilhicce ayının ilk on günü olduğudur. Yani her senenin Kurban Bayramından önceki ilk dokuz günü ve Kurban bayramı günü olmak üzere tam “on gün”
“Andolsun Fecr’e,On geceye,Çifte ve teke,Her şeyi karanlığı ile örttüğü an geceye.Bunlarda akıl sahibi için elbette birer yemin, değer vardır.”
| Fecr Sûresi 1-5
İbn Abbas (Radıyallahu anh)’ın, “Bilinen günlerde Allah’ın ismini zikretsinler” âyetinde (el-Hac 22/28) geçen “bilinen günler” ifadesini de zilhiccenin ilk on günü veya teşrik günleri diye yorumladığı nakledilir.
Zilhiccenin sekizinci günü “terviye”, dokuzuncu günü “arefe” ismiyle anılır. Kurban bayramı zilhiccenin onuncu günü başlar ve dört gün devam eder.
Peygamberimiz (sallalu aleyhi vesellem) bugünlerin önemini şöyle ifade ediyor:
“Salih amellerin Allah’a en ziyade sevgili olduğu günler bu on gündür! Ondaki her bir günün orucu bir yıllık oruca (sevapça) eşittir. Ondaki bir gece kıyamı (ibadetle ihya edilmesi) Kadir Gecesi’nin kıyamına (ihyasına) eşittir.”
| Tirmizi, Savm, 52; İbn Mace, Sıyam, 39
2. Arefe Bir Başkadır
Peygamberimiz (sallallahu aleyhi vesellem) arefe gününün faziletine dair pek çok müjdeler ve tavsiyeler vermiştir.
“Arefe günü tutulan oruç, geçmiş bir senenin ve gelecek senenin günahlarına keffaret olur.”
| Kaynak: Tergîb ve Terhîb Trc, 2. 457
Bu arada şunu hatırlatalım: Hadislerde zikredilen Zilhicce’nin ilk on gününden maksat ilk dokuz günüdür. Çünkü Zilhicce’nin onuncu günü Kurban Bayramı’nın birinci günüdür, bugün oruçlu olmak caiz değildir; ancak o gün de ibadet günüdür.
Hazreti Aişe (radıallahu anha) anlatıyor:
“Allah, hiçbir günde, arefe günündeki kadar bir kulu ateşten çok azat etmez. Allah mahlukata rahmetiyle yaklaşır ve onlarla meleklere karşı iftihar eder.” (Müslim, Hacc 436)
Rasulullah(sallalahu aleyhi vesellem) buyurdu ki:
“Arefe gününe hürmet edin! Arefe, Allah’ın kıymet verdiği bir gündür.”
Bugünde Peygamberimiz (sallahu aleyhi vesellem)’in bize tavsiye ettiği bir başka ibadet ise duadır.
Buyurmuşlardır ki:
“Duanın faziletlisi, arefe günü yapılanıdır.”
| Kaynak: Muvatta, Hacc 246
Bugünlerde tesbihi, tahmidi, tehlili ve tekbiri çok söyleyin
Yine Efendimizden (sallalahu aleyhi vesellem) harika bir teşvik cümlesi:
“Allah indinde Zilhiccenin ilk on gününde yapılan amellerden daha kıymetlisi yoktur. Bugünlerde tesbihi, tahmidi, tehlili ve tekbiri çok söyleyin!”
| Kaynak: Abd b. Humeyd, Müsned, 1/257
Tesbih, sübhanallah; tahmid, elhamdülillah; tehlil, lâilâheillâllah; tekbir ise Allahu ekber demektir. Tesbih, tahmid ve tekbirin namazın çekirdekleri hükmünde olduğunu düşünürsek, bugünlerde nafile namazları arttırmanın ne kadar büyük sevap olduğunu anlayabiliriz.
3. Hac Ayı
Zilhicce ayı hicri yılın son ayı olup dört haram aydan biridir ve sözlükte “hac ayı” anlamına gelir. Kameri yılda zilkade ayından sonra gelir.
İşte bu mübarek ayda dinimizin en kıymetli ibadetlerinden biri olan haccın zamanıdır. Hacılar bu ayda hac farizalarını yerine getirmek üzere kutsal beldelere doğru yola çıkarlar. Rasulullah (sallalu aleyhi vesellem)’ın müjdelediği bu mübarek günleri belki de en güzel şekilde değerlendirmiş olurlar.Arefe gününü de Arafat’ta geçirirler. Ancak oruç tutarak güçten kesilme endişesiyle hacıların arefe günü oruç tutmaları mekruh sayılmıştır.
4. Allah'a Yaklaşma Ayı Kurban Ayı
Kurban; kelime olarak yaklaşmak, yakın olmak demektir. Dini bir terim olarak ise Allah’a yaklaşmak ve O’nun rızasını kazanmak niyetiyle Kurban Bayram günlerinde kesilen hayvanın adıdır.
Kurban ne bir gelenek ne bir gösteri ne de bir et şölenidir, kulun Rabbine olan teslimiyetinin ifadesidir. İslam’ın şiarı olan kurban ibadeti, imani dirilişe bir can bağışıdır aslında. Kurbanla verilen mesaj şudur aslında: Ey “kan dökücü” ve “bozguncu”insan, haksız yere kan dökme! Dökülecek bir kan varsa, o da Rabbin için kurban kesmendir. Ne kendi adına ne de sahte ilahlar adına kan dökme!
Kurban ibadetinin kaynağı çok eskilere, Hz.Adem (aleyyisselam) ‘in çocuklarına dayanmaktadır. Çoğumuzun da bildiği üzere Habil’le Kabil Rablerine en güzel kurbanı sunmak üzere bir yarışa girmişlerdi. Rabbimiz onların bu yarışından bize kurban ahlakını öğretiyor:
Hz. Adem’in oğlu Kabil’in gönülsüz takdim ettiği kurbanı kabul edilmeyince, kıskançlığa kapılarak kardeşine, «Andolsun seni öldüreceğim» demişti. O zaman Habil’in ona verdiği cevap çok manidardır:
“…Allah ancak takvâ sahiplerinden kabul eder.”
| Mâide Suresi 5/27)
Yine Allah Teala şöyle buyurmaktadır: “Onların ne etleri ne de kanları Allah’a ulaşır. Fakat O’na sadece sizin takvanız ulaşır.”
| Hac Suresi 22/37
Ayetlerden de anlaşılacağı üzere kurban ibadetinde dikkat edeceğimiz en önemli noktalardan biri takvamızdır. Çünkü Allah Teala bizden ne kestiğimiz hayvanı, ne kanını, ne de etini istiyor. Bizden Habil’ce takva istiyor, ‘Rabbim senin rızan için kurban kestim’ dememizi istiyor.
“Biz her ümmete (Kurban kesmeye uygun) hayvan cinsinden kendilerine rızık olarak verdiklerimiz üzerine Allah’ın adını ansınlar diye kurban kesmeyi meşrû kıldık…”
| Hac Suresi 22/34
ayeti, insanlık tarihi boyunca ilahi dinlerin hepsinde kurban uygulamasının var olduğunu göstermektedir. Ancak en büyük ikinci ahlak dersini Hz.İbrahim ve Hz.İsmail ile veriyor.Hepimiz hikayeyi biliyoruz aslında. Hz. İbrahim (aleyhisselam ) Allah’a yaklaşmak için en çok sevdiği oğlunu kurban etme teşebbüsüyle bize şu mesajı veriyordu: Allah’a yaklaşabilmek için gerektiğinde en çok sevdiğin şeyi Allah için feda edebilmelisin.
“Sevdiğiniz şeylerden (Allah yolunda) harcamadıkça iyiliğe ulaşamazsınız.”
| Al-i İmran Suresi 3/97
Peki Bizim İsmail’imiz Nedir? Para mı,ev mi, araba mı, şan, şöhret, makam, mevki, hatta bazen ilim bile olabilir,…vs. her şeyi yazabiliriz. Rabbimiz yerine kurban ettiğimiz, kurban olduğumuz her şeyi. Ama Rabbimiz bizden bunu istemiyor. Yalnızca kendi adına ve takvamızla kabul ediyor.Bizler de içimizdeki İsmail’i bulup onu Allah yolunda terk edebiliyorsak o zaman kurbandaki gerçek manayı bulmuş oluruz.
“Rabbin için kurban kes.”
| Kaynak: Kevser Suresi 108/2
Ayeti ile hicri ikinci yılda kurban, müslümanlara farz kılınmıştır.
Hz. Peygamber (sallalu aleyhi vesellem) hadis-i şeriflerinde Kurban ibadetinin önemine şöyle dikkat çekmektedir:
“Ey insanlar, her sene, her ev halkına kurban kesmek vaciptir.”
| Kaynak: Tirmizi, Edahi, 18; İbn Mace, Edahi, 2
“Bu günümüzde yapacağımız ilk şey bayram namazını kılmak, sonra (evlerimize) dönüp kurban kesmek olacaktır. Her kim böyle yaparsa sünnetimize uygun iş yapmış olur.”
| Kaynak: Buhari, Edahî, 1, VI, 234; Müslim, Edâhî, 1
Hz. Aişe validemizden rivayet edildiğine göre Nebiyy-i Ekrem şöyle buyurmuştur:
“Âdemoğlunun, Kurban Bayramı’nın birinci günü yaptığı işlerin Allah’a en sevimli olanı, (kurban) kanı akıtmaktır, (O gün Allah katında bundan daha sevimli bir amel yoktur.) Kıyâmet günü o kurban, boynuzları, tırnakları ve kıllarıyla gelir. Kurbanın kanı da, henüz yere düşmeden Allah’ın rızâsına nâil olur ve kabul edilir. O hâlde, kurbanlarınızı gönül hoşnutluğu ile kesin!”
| Kaynak: İbn-i Mâce, Edâhî, 3; Tirmizî, Edâhî, 1/1493
Kurbanı Rabbimizin rızasını kazanarak eda etmek için Rasulullah (sallalahu aleyhi vesellem)’ın bize bıraktığı yolun izlerini takip etmekle ulaşabiliriz. nitekim en güzele giden yol en güzel örnekten geçer.
Bize bu ölümsüz dersi bırakan İbrahim (aleyhisselam)’a selam olsun!
Bize bu teslimiyet dersini veren İsmail(aleyhissleam)’a selam olsun!
Bize fedakarlığı öğreten Hacer(aleyhisselam) validemize selam olsun!
Bu İbrahimi sünneti bize ulaştıran Hz. Peygamber’e (sallalahu aleyhi vesellem) salat-u selam olsun!
Bütün İbrahimce,İsmailce ve Hacerce yaşayanlara selam olsun.
Zilhicce ayından en güzel şekilde istifade etmemiz ve kurbanı kabul olanlardan olmamız duasıyla…
Zilhhicce ayı ilk on gününde tutulan oruç için Peygamber Efendimiz’in hadisleri ve detaylar haberimizde. Zilhicce ayı, hicri takvimin son ayıdır. Hacca sahiplik eden anlamına gelen Zilhicce ayı, 2018 yılında 12 Ağustos Pazar günü başlayacak. 🙂 2019’da değişir.