Prof. Dr. Fuat Sezgin kimdir?
2019 yılı neden Prof. Dr. Fuat Sezgin yılı ilan edildi?
Prof. Dr. Fuat Sezgin İslam bilim ve teknoloji tarihi araştırmaları yapan, dünyanın en önde gelen bilim insanlarından biri.
İşte Prof. Dr. Fuat Sezgin hayatı hakkında bilmemiz gerekenler.
Bilime Adanmış Bir Ömür: Fuat Sezgin
Fuat Sezgin, 24 Ocak 1924 tarihinde Bitlis’te dünyaya geldi. 1943-51 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Enstitüsü’nde, “İslami Bilimler ve Oryantalizm” alanında otorite sayılan Alman oryantalist Hellmut Ritter’in yanında öğrenim gördü.
Öğretmeninin bilimlerin temelinin, “İslam Bilimleri”ne dayandığını söylemesiyle bu alana yönelen Sezgin, 1951 senesinde İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ni bitirdikten sonra, Arap Dili ve Edebiyatı üzerinde doktora yaptı.
1954’te Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde, “Buhari’nin Kaynakları” adlı doktora tezini tamamlayarak doçent oldu. Bu teziyle o, hadis kaynağı olarak İslam kültüründe önemli bir yere sahip olan Buhari’nin, bilinenin aksine sözlü kaynaklara değil, “yazılı kaynaklara dayandığı” tezini ortaya attı.
Bu yazılı kaynakların, İslam’ın erken dönemine hatta 7. yüzyıla kadar geri gittiğini ortaya koydu. Söz konusu tez, Avrupa merkezli oryantalist çevrelerde hala tartışma konusudur.
Fuat Sezgin, 1960 cuntacılarınca, “Zararlı Profesör” safsatasıyla üniversiteden atıldı. 1961 senesinde, 36 yaşındayken Türkiye’yi terk etmek zorunda kaldı.
1960–61 yıllarında, Almanya’ya giderken yanına, kıyafetlerinin dışında, sadece iki bavul dolusu fiş ve belge alabildi. Önce Frankfurt Üniversitesi’nde misafir doçent olarak dersler verdi.
1966 senesinde profesör oldu. Bilimsel çalışmalarının ağırlık noktası, “Arap-İslam Kültürü” nün, “tabii bilimler tarihi alanı”dır.
1982 yılında Frankfurt’taki Goethe Üniversitesi’ne bağlı Arap-İslam Bilimler Tarihi Enstitüsü’nü kuran Prof. Dr. Fuat Sezgin bir yıl sonra burada İslam Bilim Tarihi Müzesi’ni açtı. Müzede, İslam kültür çevresinde yetişen bilim insanlarının buluşlarının yazılı kaynaklara dayanılarak oluşturulan modelleri ve maketlerinin 800’den fazla örneği sergileniyor. Müze içinde kurduğu Bilimler Tarihi Kütüphanesi’nde 45.000 cilt kitap ve 10.000 adet mikrofilm bulunuyor.
Prof. Dr. Fuat Sezgin 2008 yılında İstanbul İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi’ni kurdu. Müzede astronomi, saat teknolojisi, denizcilik, savaş teknolojisi, tıp, madenler, fizik ve teknik, optik, kimya, matematik ve geometri, mimari ve şehircilik, coğrafya alanlarında hazırlanmış toplam 570 alet, cihaz kopyaları, maket ve model koleksiyonu, harita çizimleri bulunuyor. Bu özelliği ile müze, alanında Türkiye’de ilk, Frankfurt’tan sonra dünyada ikinci örnektir. Müzede Müslüman bilim insanlarının icat ve keşifleri, bilim tarihinin farklı alanlarındaki değişimi kapsamlı bir şekilde ortaya koyuyor.
Prof. Dr. Fuat Sezgin, uluslararası alanda İslam bilim tarihi alanında yaptığı çalışmaları nedeniyle birçok ödüle layık görüldü. Aldığı ödüller arasında Frankfurt am Main Goethe Plaketi, Almanya Birinci Derece Federal Hizmet Madalyası, Almanya Üstün Hizmet Madalyası, İran İslami Bilimler Kitap Ödülü, Hessen Kültür Ödülü ve T.C. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü gibi birçok önemli ödül bulunuyor.
Cumhurbaşkanlığı genelgesiyle 2019 yılı “Prof. Dr. Fuat Sezgin Yılı” olarak ilan edildi. Cumhurbaşkanlığı genelgesinde Erdoğan, 2019’un “Prof. Dr. Fuat Sezgin Yılı” olarak ilan edilmesinin uygun görüldüğünü belirterek, bu kapsamda gerçekleştirilecek organizasyonların Prof. Dr. Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Araştırmaları Vakfı ile birlikte yapılacağını aktardı.
Ömrünü İslam bilimler tarihine adayan Prof. Dr. Fuat Sezgin, 94 yaşında hayatını kaybetti.
(30 Haziran 2018, İstanbul)
0 Yorum