Orucun faydaları ve hikmetleri diğer bütün farzlarda olduğu gibi sayılmayacak kadar çoktur. Ancak biz insanların idrak edeceği faydalarını altı ana başlık altında toplayabiliriz.
1- Basireti açar, anlayış ve idrak kabiliyetini yükseltir
Aç duranın basireti açılır. Anlayış kabiliyeti artar. Hadis-i şerifte, (Aç duranın idraki artar, zekası açılır) ve (Tefekkür,ibadetin yarısı, az yemek ise tamamıdır) buyuruldu. (İ. Gazali)
Çok yiyen çok uyur, çok uyuyanın da ömrü boşa geçer. Çok yiyenin zekası ve zihni dumura uğrar. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Çok yiyip içeni Allahü teâlâ sevmez.) [İ.Gazali]
Büyükler şöyle söylemişlerdir:
Mide dolunca fikir uyur, hikmet ölür ve azalar durur.
| Lokman Hekim
Az yersen akıllı uyanık bir kişi olursun. Çok yersen aptallaşır hantallaşır işten güçten olursun.
| Hz. Mevlânâ, Rubailer clt.4.1142
2- Ahlakı güzelleştirir, merhamet ve yardım duygularını geliştirir
Bize daima Allah”ı hatırlatır ve sorumluluk duygusunu geliştirir. Oruç gözleri harama bakmaktan, dili yalan ve çirkin sözlerden, kulakları haram şeyleri dinlemekten, mideyi haram yemekten, elleri kötü iş yapmaktan, ayakları kötü yerlere götürmekten korur.
Hayatında açlık nedir bilmeyen varlıklı bir kimse, yoksulların çektiği açlık ve sıkıntıyı yeterince anlayamaz. Fakat bu kişi oruç tutarsa açlığın ne olduğunu anlar ve yoksulların neler çektiğini daha iyi anlar ve onlara karşı merhamet duyguları uyanır. Bunun sonucu olarak da yoksullara yardım elini uzatır, sıkıntılarını gidermeye çalışır.
3- Nefsin arzularını ve şehveti kırar
Çok yemek, gafleti doğurur. Azgın bir atı zaptetmek zor olduğu gibi, çok yedirmekle nefsi zaptetmek de zordur. Açlıkla terbiyesi kolaylaşır. Açlıkta arzular kırılır, nefs uysallaşır.
Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur:
“Ey gençler topluluğu, kim evlenebilirse evlensin çünkü gözü ve avretini evlilikle korur. Kim de yapamazsa ona düşen oruç tutmasıdır ki o da onu korur.”
| Buhari, 5066, Müslim, 1400 (Buradaki oruç tutmadan amaç, genç üzerindeki şehvetin etkisini hafiflettiğidir.)
Başka bir hadisi şerifte ise (Oruç ve gece ibadeti şehveti keser.) [İ. Ahmed] buyurmuştur.
4- İbadetlere olan arzuyu arttırır, Allah'a yakınlaştırır
Hz. Musâ Kelimullah olmayı açlıkta bulmuştur. Karnı toprakla dolu olanın Hakk ile yakınlığı olamaz.
Hz. İsâ ümmetine: Karnınız aç olsun ki; kalbinizde Rabbinizi göresiniz diye buyurmuştur.
Bayezid-i Bestami hazretleri Namaz kılmak hususunda kendisinde bir isteksizlik hissedince boğaz derdinden fazla yemek içmekten kaçınırdı.
5- Sabrı ve dayanıklılığı arttırır
Oruç tutmakta sabır da vardır. Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) Temizlik imanın yarısı, oruç da sabrın yarısıdır. buyurmuşlardır. (Müslim)
Oruç tutmakla, belirli bir zaman kendini yememeye, içmemeye alıştıran insan, hayatta karşılaşacağı sıkıntılara karşı sabreder, kendinde acı ve sıkıntılara dayanma gücü bulur.
6- Sağlıklı kılar
Bu konuda Peygamberimiz; “Oruç tutunuz, sıhhat bulunuz.” buyurmuştur. Senenin onbir ayında yorulan sindirim organları oruç sayesinde dinlenir. Ramazandan sonra daha güçlü bir şekilde görevlerini yaparlar.
Büyükler şöyle söylemişlerdir:
Perhiz etmek ilaçların başıdır. Perhiz et de canın da ki, bedenindeki gücü, kuvveti, sağlık ve sıhhati seyret.
| Hz. Mevlânâ, Mes. Clt.1.2910
Çok yemek, hastalık mayasıdır.
| Feridüddin Attar
Şişmanlıktan kaçının. Çünkü şişmanlık vücudu bozar, hastalık getirir. İbadete karşı imsanı tembelleştirir.
| Hz. Ömer
….
Allah razı olsun.