Namaz dinin direğidir. Kulun ilk hesaba çekileceği ameli de namazıdır. Bu sebeple, bir Müslüman aksatmadan namazlarını muhakkak kılmalıdır. Kılmadıysa veya kılamadıysa da muhakkak kaza namazlarını kılmalıdır.
Hangi yaşta olursak olalım; ister 60 ister 20, hiç fark etmez. Önemli olan niyetimizdir. Allah, kulunun arzu ve istekle, planlı ve programlı bir şekilde kaza namazlarını kıldığını gördüğü takdirde, kul, namaz borçlarını bitiremeden ölse bile Allah borçlarını bitirmiş sayar. Çünkü o kişi yaşasaydı, Allah biliyordu ki, kaza namazlarını kılacaktı.
Bir mü’min asla, “30 yıllık namaz borcun var bunu nasıl ödeyeceksin… En iyisi hiç kılmaman; yıllardır kılmadın zaten şimdi kılacaksın ve Allah da seni affedecek, öyle mi…” şeklinde düşüncelere girmemeli, şeytanın vesveselerine kulak vermemelidir. Hiçbir günah Allah’ın rahmetinden daha büyük değildir.
Dinimizin direği olan namazın terki halinde kişinin kılmadığı/kılamadığı namazları kaza etmesi, başta dört mezhep imamımız olmak üzere, ümmetin âlimleri arasında ittifak edilmiş bir konudur. Namazın unutma, sıkışıklık ve benzeri özürlerle kılınamaması veya kasten terk edilmesi halinde kesinlikle kaza edilmesi gerekmektedir. İmam Nevevi, bu konuda görüşüne dikkat edilmesi gereken ulemanın icmaı bulunduğunu söylemektedir. (Mecmu’, 1/578, Beytülefkârıddevliyye, Lübnan,2009)
Biz burada sizlere birkaç tavsiyede bulunduk. Detaylı olarak kaza namazı hakkında bilgi almak isterseniz bir İslâm ilmihâli edinmeniz güzel olur.
1. Kendinize kaza namazı kılma takvimi hazırlayın.
Diyelim ki 1 Ocak 1993 doğumlusunuz. Namaza da 20 yaşında başladınız. Buluğa erme yaşınız da 12 olsun. (Kişi ne zaman buluğa erdiğini bilmiyorsa – ki bu çok normal – erkekler için 12 yaş, kızlar için ise 9 yaş baz alınır.) Bu durumda sizin kaza namazı borcunuz (örnek olması için erkeği baz alalım): 20-12=8 yıl oluyor. Yani namaza başladığınız yıldan, buluğa erdiğiniz yaşı çıkarırsanız kaç yıl kaza namazı borcunuzun olduğunu bulursunuz.
Gün olarak kaza namazı borcunuz ise 8×365=2920 gün yapar. Yani 2920 gün boyunca her gün bir vakit namazın arkasından kaza namazını kılarsanız, borçlarınızı bitirmiş olursunuz.
2. Gayri müekked sünnetleri terk edebilirsiniz.
Sünnet namazlar elbette çok önemlidir. Ancak bazı sünnet namazlar vardır ki, kesinlikle kılmamız gerekmez. Kılmayınca herhangi bir günaha da girmiş olmayız. (Bu, sünnet namazları hafife almanıza asla sebep olmasın, mazallah.) Bu nedenle, şöyle bir yöntem izleyebilirsiniz: Müekked sünnet olan sabah, öğle ve akşam namazlarının sünnetlerini kılarsınız, gayri müekked sünnet olan ikindi ve yatsı namazının sünnetlerini kılmayarak bu sünnetler yerine kaza namazlarınızı kılabilirsiniz. Ayrıca evvabin, kuşluk vb. namazları kılmak da çok faziletlidir ancak kişi nafile namazlardan sorguya çekilmeyeceğinden ötürü, bu nafile namazlar yerine kaza namazlarını kılması daha sağlıklı olabilir.
Bunu şöyle örnekleyebiliriz: 100 bin lira borcunuz olduğunu varsayın. Buna rağmen siz gidip lüks bir araç almak istiyorsunuz. Aracı almanız için önünüzde hiçbir engel yoktur ancak borcunuzu ödedikten sonra almanız elbette daha akla yatan yöntemdir. Bu sistemi kaza namazlarımız için de düşünebiliriz. 20 yıllık namaz borcumuz varsa, biz kaza namazlarından ziyade nafile namazlara ağırlık veriyorsak, şüphesiz bu doğru ve mantıklı bir davranış olmaz.
Şunu da söyleyelim: Eğer yapabiliyorsak, hem tüm vakitlerin sünnetlerini hem de kazalarını kılmamız çok daha güzel olur.
3. Kaza namazı kılmak için gün veya saat belirleyin.
Her vakit namazının arkasından kaza namazınızı kılabilirsiniz. Yani, 5 vakit namazın arkasından, o vaktin kaza namazını kılarak borçlarınızı ödeyebilirsiniz.
İşinizden, vaktinizin kısıtlı olmasından vesair herhangi bir sebepten ötürü bu formül kendinize uymadıysa farklı yöntemler de deneyebilirsiniz. Mesela kendinize kaza namazı için belirli gün veya saatler belirleyebilirsiniz.
Örneğin, her gün akşam namazından sonra 40 dakikanızı kaza namazlarınıza ayırabilirsiniz. Aynı şekilde her pazar günü (veya kişinin müsait olduğu herhangi bir gün) öğle namazından sonra 1 saatinizi kaza namazı kılmaya ayırabilirsiniz.
Böyle bir program içerisinde hareket etmeniz sistemli, planlı ve hızlı bir şekilde borçlarınızı ödemenize vesile olacaktır.
4. Kendiniz için ulaşılmaz hedefler koymayın.
Bu şu demektir: “Sabah namazını kıldıktan sonra güneş doğana kadar 10 vakit kaza namazı kılacağım!” veya “Yatsı namazını kıldıktan sonra aralıksız 1-2 saat boyunca kaza namazı kılacağım!“ demeyin. Şüphesiz bu nefsinize ağır gelecektir ve bir süre sonra kaza namazlarınızı bırakmanıza sebep olacaktır.
Allah az ancak sürekli olan işi sever. Tek sefer 50 vakit kaza namazı kılıp yarın pes etmektense, 50 günde 50 vakit kaza namazı kılıp devamlılığı sağlamamız daha makbuldür.
Hedeflerinizi ikiye bölmeniz başarıya ulaşmanız için önemli bir etkendir. Bu sebeple kendinize üst ve alt hedef belirleyin. Mesela üst hedefiniz günde 1 saat kaza namazı kılmak olsun. Alt hedefiniz ise 30 dakika kaza namazı kılmak olsun. Bu şekilde ilerlemeniz hem sizi psikolojik olarak rahatlatacaktır hem de hedeflerinize kolaylıkla ulaşabilmenizi sağlayacaktır. Hedeflerin ulaşılabilir olması oldukça önemlidir.
5. Namazlarınızı kazaya bıraktığınız için her vakit namazın arkasından Allah'a tövbe edin.
Namazlarınızı zamanında kılmadığınız için kıldığınız her kaza namazının arkasından Allah’tan af ve mağfiret dileyin. Namazınızı kılamadığınız için pişman olduğunuzu, ancak elinizden geldiğince borçlarınızı ödemeye çalıştığınızı Allah’a gösterin, yani niyetiniz bu şekilde olsun. Allah; sizin çaba gösterdiğinizi, pişman olduğunuzu ve bundan dolayı da elinizden geleni yaptığınızı görsün.
Kıldığınız her kaza namazı için ezan okuyup kamet getirmeniz çok güzel bir iş olur. Ancak vaktiniz yoksa, aceleniz varsa veya başka bir engel varsa önünüzde, ezan veya kamet okumanız gerekmez. Ezan ve kamet kaza namazının kabulü için gerekli şartlardan değildir.
Ayrıca sünnet namazların kazası olmaz.
Nasıl niyet edeceğinize de değinip yazımızı burada bitirelim:
Örneğin, öğle namazının kazasını kılacaksınız. İçinizden, “Allah’ım senin rızan için vaktine yetişip de kılamadığım kazaya kalmış olan en son öğle namazının farzını kılmaya niyet ettim.” deyip tekbir getirerek namazınızı kılabilirsiniz.
4. Maddede hatalı bir cümle var. Sabah namazı vaktinde güneş doğana kadar sabah namazının sünneti haricinde hiçbir nafile namaz kılınmaz. (Kaza dahi olsa)
Kaza farzdır nafile değil
Kaza farzdır nafile değil
Allah razı olsun. Özellikle son kısım için çok teşekkürler.