Kulluk görevi Allah’ın bizden her şart ve durumda istediği yüce bir iştir. Issız adaya düşmek de dahil her şartta kulluk (ibadet ) boynumuza borçtur. Bir takım insanlar (Allah’ı tesbih ederler) ki, ne ticaret ne de alışveriş onları Allah’ı anmaktan, namaz kılmaktan ve zekat vermekten alıkoymaz. Onlar, kalplerin ve gözlerin allak bullak olduğu bir günden korkarlar. [Nûr sûresi (24), 37]. “Gerçekten kişi ile şirk ve küfür arasında namazı terk etmek vardır.” (Müslim, Îmân 134 )Tamam ıssız adayı dikkat çekmek için söyledik ama gelin hep beraber bilmenin farz olduğu namaz vakitlerini, kıbleyi tayin etmeyi 7 madde ile öğrenelim.
1.Sabah Namazı
İkinci fecrin doğuşundan güneşin doğuşuna kadar kılınabilir. İkinci fecir, sabaha karşı doğu tarafın ufkundan yayılmaya başlayan aydınlığa denir. Sabah namazını güneşin ağarmasına az kala kılmak daha efdaldir ama saati erteleye erteleye namaza kalkanlardansanız(ya da Allah korusun kalkamayanlardan) ve geç kılmak daha efdalmiş deyipte namazınızı kaçırırsanız sorumluluk kabul etmiyoruz demedi demeyin 🙂 daha çok sevap kazanayım derken namazı terk edip günaha düşmeyin. Güneşin ağarmasına az kala tabirine söyle bir açıklık getirmek gerekirse o süreyi belirme işi yine sizde; güneşin doğmasına 2 namazlık vakit kala kılmalısınız yani namazı sünneti ile beraber 10 dakikada kılan biri güneşin doğmasına 20 dakika kala kalkıp kılabilir(saati ertelemeyenler, 5 dakika daha demeyenler için ). Sabah namazının iki rek`at sünneti, dünya ve dünyadaki her şeyden daha hayırlıdır.” (Müslim, Müsâfirîn 96)
2.Öğle namazı
Güneş tam tepe noktasına geldikten sonra batıya doğru meyletmesiyle başlar (dikkat tam tepedeyken değil). Öğle namazının vaktinin çıktığı zamanla ilgili İmam-ı Azam her şeyin gölgesinin iki misline çıktığı zamana kadar derken diğer imamlar her şeyin gölgesinin bir misline çıktığı zaman kadar der. Bu ihtilaftan kurtulmak için her şeyin gölgesinin bir misline çıktığı zamana kadar öğlen namazı kılınmalıdır. (Cuma namazının vakti öğlen namazıyla aynıdır). Yazın öğle namazını biraz serinlik çıkıncaya kadar geciktirmek, kışın da ilk vakitlerde kılmak daha efdaldir.
3.İkindi Namazı
Öğle namazının vaktinin çıkmasıyla (her şeyin gölgesinin iki misli olduğu zaman) başlar güneşin batışına kadar devam eder. İkindi namazının güneşin renginin henüz değişmediği bir vakitte (güneşin gözleri kamaştırmayacak bir duruma geldiği zaman) kılmak daima daha efdaldir. Akşam namazına 45 dakika kalıncaya kadar (ki o 45 dakika kerahat vaktidir) ikindi namazı kılınabilir çok çok çok ciddi bir zorunluluk olmadıkça ikindi namazı kerahate bırakılmamalıdır ama bir özür dolayısıyla ikindi namazı kerahet vaktine kadar geciktirilmişse, namaz kazaya bırakılmaz, sünneti terk edilerek sadece farzı kılınır.
“Güneş doğmadan ve batmadan önce namaz kılan bir kimse cehenneme girmeyecektir.” Resûl-i Ekrem bu sözüyle sabah ve ikindi namazlarını kastetmişti. (Müslim, Mesâcid 213-214)
4.Akşam namazı
Akşam namazı vakti güneşin batmasıyla başlayıp şafağın kaybolmasına kadar devam eder. Şafak ufukta meydana gelen kızartıdır. Akşam namazını ilk vakitlerde kılmak müstahabdır bu vakit dar olduğu için geciktirmemelidir kızartı kaybolmadan kılmak gerekir.
5.Yatsı namazı
Şafağın kaybolmasından başlayıp sabah vaktine kadar kılınabilir. Yatsı namazı gecenin üçte birine kadar geciktirilebilir ama bir özür olmadıkça sabah vaktine kadar geciktirmek mekruhtur(harama yakın). Bulutlu günlerde sabah öğle akşam namazlarını biraz geciktirmek ikindi ve yatsı namazlarını erken kılmak müstahabdır.Vitir namazının vakti yatsı namazının vaktidir yatsıdan sonra kılmak gerekir uyuyakalmaktan korkmuyorsanız gece kalkıp da kılabilirsiniz ki bu daha güzeldir kalkmışken bir de teheccüd kılarsınız 🙂 “Geceleri pek az uyurlar, seherlerde istiğfar ederlerdi” [Zâriyât sûresi (51), 17-18].
6.Kıble tayini
Kıble yönünü bilmeyen ve yanında soracak kimse bulamayan kişi bazı işaretlere göre kıbleyi araştırır kanaat getirdiği tarafa doğru namazını kılar. Namazı kıldıktan sonra hata yaptığını anlarsa tekrar kılması gerekmez ama namazdayken fark ederse namazı bozmadan ayaklarını kaldırmadan dönerek namazına devam eder. Kıbleyi öğrenme fırsatı kolay olup öğrenmeyen rastgele yanlış yön seçen kişinin namazı geçerli olmaz kıbleyi isabet etmişse namaz geçerlidir fakat hatalıysa tekrar kılmalıdır. Yolculuk esnasında eğer mola vaktine yetişiyorsa namaz beklemeli namaz için mola teklif etmeli eğer olumsuz sonuç aldıysak namazımızı tedbir olarak hep abdestli bindiğimiz araçta kılabiliriz aracın gittiği yöne doğru namaz kılınabilir yani oturduğumuz yerde kılabiliriz kıbleye dönmek için garip hareketler yapmamıza gerek yoktur. Yolculuğun uzunluğuna göre seferi olduğumuzu unutmayalım.
“Doğrusu, biz, yüzünün semaya yöneldiğini, orada şekilden şekilde geçerek, aranıp durduğunu görüyorduk. Artık seni hoşnut olacağın bir kıbleye çevireceğiz. Haydi bakalım, yüzünü Mescid- i Haram’a doğru çevir. Siz de ey müminler, nerede olursanız olun, yüzünüzü o tarafa doğru çevirin! Kendilerine kitap verilmiş olanlar da kesinlikle bilirler ki, Rabblerinden gelen o emir haktır. Ve Allah, onların yaptıklarından ve yapmakta olduklarından gafil değildir.” (Bakara suresi 144.ayet)
7.Kıble bulma metotları
*Türkiye’ye göre kıble yaklaşık olarak güneydedir. Sabah güneş doğuda olduğu için yüzümüzü güneşe dönersek sağ tarafımız güney(kıble)dir. İkindide güneş batıda olduğu için yüzümüzü güneşe çevirdiğimizde sol tarafımız kıbledir.
*Güneşli bir günde klasik saatimizi elde yatay bir şekilde tutarak akrebi (küçük olanı) güneşi kesecek şekilde (güneşin yönüne) çeviririz kışın 12 ile akrep arasında ki doğrultu yazın 1 (yaz saati uygulamasından dolayı) ile akrep arasındaki doğrultu kıbleyi gösterir. Görüldüğü kadar zor değil elinize bir saat alın ve deneyin.
*Karıncalar yuvalarının etrafına yığdıkları toprağın kuzeye bakan yönünün daha yüksek tutar yani yüksek tarafın tam karşısı kıbleyi (güneyi) gösterir.
*Ağaçların çok yosun tutmuş tarafları kuzeyi gösterir bu tarafın tam karşısı bize yine kıbleyi gösterir.
*Minare kapıları direk kıbleyi gösterir.
*Müslüman mezarlarının ayak ucuna geçip kabre doğru bakıldığında sol tarafımız kıble(güney)dir.
*Kiliselerin kapısı ve Hristiyan mezarlarının ayak ucu kıbleye doğrudur.
*Gece kafanızı yaklaşık 45 derece yani kendinizden 1 metre uzun birine bakarmışçasına kaldırın, kutup yıldızını parlaklığına göre değil yakınlarında kendisi kadar parlak yıldız bulunmamasıyla kolaylıkla tanırsınız. Kutup yıldızı kuzeyi gösterir. Bu yönün tersi kıbledir.
*Çanak antenlerin yönü de güneyi gösterir bir kaç derece sağa dönerek kıbleyi bulabilirsiniz.
Faydalanılan Kaynaklar;
Büyük İslam İlmihali Ömer Nasuhi Bilmen
Elmalılı Hamdi Yazır Kur’an-ı Kerim Meali
sorularlaislamiyet.com
İkindide güneş batıda olduğu için yüzümüzü güneşe çevirdiğimizde sol tarafımız kıbledir. ibaresi yanlış olmuş galiba yanı yüzümüzün sağ tarafından güneş gelmesi lazım