Yalnızlık ve teklik, yani vahdaniyet sadece Allah’a mahsustur. Cenâb-ı Hak, bu itibarla bütün varlıkları çift yaratmıştır. “Her şeyi çift yarattık ki düşünüp ibret alasınız.” (Zariyat Suresi, 49.Ayet) Bütün mahlukat, bu çift olma özelliği bakımından birbirine muhtaçtır. Çünkü birisinde olan bir hususiyet, diğerinde yoktur. Hepsi birbirini tamamlayarak bir bütün teşkil eder. İnsan için, erkek ve kadın olmanın da hakikati bundan ibarettir. Hadis-i Şerifte buyrulur: “Kadınlar erkeklerin, diğer yarısıdır.” (Ebu Davud, Taharet,94; Tirmizi, Taharet, 82) Ancak insan hakikatinin bu iki yarısı, tıpkı artı eksi kutuplar gibi, kendine mahsus husûsiyetler taşır. Cenâb-ı Hak; îmânı, sâlih amelleri, güzel ahlâkı yani kulluğu, erkek ve kadın bütün kullarından arzu etmektedir. Ancak hak, vazife ve mes’ûliyetler bahsinde, her iki cinse, kendilerine uygun maddeler vaz etmiştir. Yaratılışlarını farklı tuttuğu gibi, hak ve mes’ûliyetlerini de farklı tutmuştur.Cenâb-ı Hak, kul hakkını muhterem tutar ve insanlara birbirlerinin hakkını yemeyi yasaklar. Güçlülerin zayıfları koruyup gözetmesi gerektiğini ifade eder.Nisa Suresi’nin 34. ayetinde de geçen ve “yönetici” diye tercüme ettiğimiz “kavvâm” kelimesi ,”güven vermek, işlerini üstlenmek ve durumunu iyileştirmek” anlamlarına gelmektedir. Yani erkekler kadınları koruyup kollamakla görevlidirler. Erkeklerin hanımları üzerinde hakları olduğu gibi, hanımlarında beyleri üzerinde hakları vardır. Erkeklerin bu hakları gözetmeleri gerekmektedir.
1. Nafaka
Erkek, hanımının nafakasını kısmamalıdır. Hanımının malını, parasını ondan izinsiz yememelidir. Müslüman bir erkek, eşine mehir vermekle de yükümlüdür. Bu, Allah tarafından kadına tanınmış bir haktır. Nisa Suresi’nin 4. ayetinde şöyle buyurulmaktadır : “Kadınların mehirlerini, bir güçlük çıkarmadan gönül rızası ile verin.” Koca, usulüne uygun biçimde mehri ödemediği takdirde kadın mehrini mahkeme yoluyla talep edip alabilir. Onu alıncaya kadar kocasına karşı hakları devam eder ama görevlerini yerine getirmeyebilir. Mehir, karı ile kocanın veya temsilcilerinin karşılıklı anlaşmasıyla serbestçe belirlenirse ona mehr-i müsemmâ denir. Peşin olarak ödenmesi kararlaştırılan kısmı peşin, kalanı daha sonra ödenir. Tamamının peşin olması da karara bağlanabilir. Erkek, mehir borcunun peşin ödenecek bölümünü ödemeden karısından yararlanmaya hak kazanamaz, kadın müsaade ederse o başka. Daha sonraya bırakılan kısım ya belirlenen günün gelmesiyle veya boşama ya da ölüm halinde kadına tastamam ödenir. Ölen kocanın mirası bu ödeme yapıldıktan sonra paylaşılır. Erkek, boşadığı kadına olan mehir borcunun tek kuruşunu kesemez. “Bir eşi bırakıp yerine bir başka eş almak isterseniz, bıraktığınıza yüklerle mal vermiş olsanız bile hiçbir şeyi geri almayın. İftira ederek ve apaçık günaha girerek mi alacaksınız?”(Nisa, 4/20)
2. İlim
Erkek, hanımına şerîatin ilim ve edeblerini öğretmeli, onun bilmesi ve yapması gereken farzları, vâcibleri, namaz, oruç ve diğerlerini öğretmelidir. Rasûlullah sallâllahü aleyhi ve sellem buyurdu ki: “Kıyamette en şiddetli azâb, hanımını câhil bırakıp, ona din bilgilerini öğretmeyenedir. Kıyamet günü ikisi de ateşten minber üzerinde oturturlar. Kadın kocasına, Allah seni rüsvâ etsin. Bana dünyâda ma’rûf olanları emr, münker olanları nehy etmedin, yüzümü dünyâdan çevirip, âhirete kıymet verdirmedin. Kendini de, beni de helak eyledin der, sonra zebânîler ikisini de Cehennem tarafına sürerler.” Diğer bir hadis-i şerif de: “Sizden herbiriniz çoban gibidir ve herbiriniz emriniz altındakilerden sorumlusunuz” buyuruldu.(Buhari, Nikah,91) Hadiste, ailesinin çobanı olduğu bildirilen baba, aile bireylerinin maddî ve manevî ihtiyaçlarını karşılamak, onları her türlü tehlikeye karşı korumak, çocuklarının iyi yetişmesi için elinden gelen gayreti göstermekle yükümlü ve sorumludur. Her ne kadar bu görevler günümüzde, eşler arasında belli ölçülerde paylaşılmış olsa da, işin ağırlığı yine erkek üzerindedir. O yüzden, bu sorumluluğu yerine getirmeyen kimse için Allah Rasûlu sallahu aleyhi ve sellem, “Bakmakla yükümlü olduğu kimseleri ihmal etmesi kişiye günah olarak yeter.” uyarısında bulunmuştur. (Ebu Davud, 1692)
3. Güzel ahlak
Erkek hanımına karşı güzel huylu, güler yüzlü olmalıdır. Allah Teâlâ, Nisa sûresi on dokuzuncu âyet-i kerîmede: “Onlarla iyi hayat sürün” buyuruyor. Keşf ve beyân tefsirinde diyor ki: Rasûlullah sallâllahü aleyhi ve sellem Ebûbekr Sıddîk radıyallahü anh’a: “Ey Ebâbekir, erkek, hanımın yüzüne güler yüzle bakarsa, defterine bir köle âzâd etmiş sevabı yazılır, tebessüm ederse hac ve umre sevabı yazılır” buyurdu. Öyleleri vardır ki, dışarıda herkese karşı hoşgörülü, nâzik ve yumuşaktır. Fakat eve gelince sanki maskeleri düşer, dünyanın en kaba, en asık suratlı ve en müsâmahasız insanı olup çıkarlar. İşte bu hâl hayırsızlığın tipik örneğidir. Resûl-i Ekrem Efendimiz sallallahu aleyi ve sellem’in evindeki hâlini dikkate alan İmâm Mâlik çok güzel bir prensip ortaya koymuştur. Der ki:
“Bir kimse kendisini aile fertlerine, dünyanın en sevimli insanı olarak kabul ettirmelidir.”
Peygamber Efendimiz sallallahu aleyi ve sellem’in hanımlarına karşı davranışlarını göz önünde bulundurarak, hayırlı bir insanın evinde nasıl davranması gerektiğini şöyle özetleyebiliriz:
- Bir koca, hanımına duyduğu sevgiyi zaman zaman dile getirmeli, ona yapmayı düşündüğü iyiliklerden söz etmelidir.
- Eski yeni birtakım meseleleri sohbet konusu yapmalı; gördüğü, duyduğu, okuduğu faydalı bilgileri hanımına anlatmalıdır.
- Zaman zaman şakalar yapmalı, mizâhî konulara yer vermeli, evin içinde samimi bir hava meydana getirmelidir.
4. İhtiyaçların karşılanması
Erkek, dışarı işlerini hanımına yaptırmamalı, yabancı erkeklerin görmesinden onu korumalıdır. Yoksa vâki olacak fesadın günâhı kocayadır. Rasûlullah sallâllahü aleyhi ve sellem ev işlerini Hazret-i Fâtıma’ya, dışarı işlerini Hazret-i Ali’ye vermişti. Buyurdu ki: “Hanımının evde oturması için, işlerini, ihtiyaçlarını gören, hanımını yabancı erkeklerin görmesinden koruyan, ümmeti Muhammed’in düşmana esir düşenlerini satın almış, âzâd etmiş gibidir.” (Riyad-un Nasıhin)
5. Helali seçmek
Erkek hanımına helâl yedirmeli, helâl elbise giydirmelidir. Nu’man İbnu Beşir (radıyallahu anhümâ) anlatıyor: “Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki:
“Şurası muhakkak ki, haramlar apaçık bellidir, helaller de apaçık bellidir. Bu ikisi arasında (haram veya helal olduğu) şüpheli olanlar vardır. İnsanlardan çoğu bunları bilmez. Bu durumda, kim şüpheli şeylerden kaçınırsa, dinini de, ırzını da tebrie etmiş olur. Kim de şüpheli şeylere düşerse harama düşmüş olur, tıpkı koruluğun etrafında sürüsünü otlatan çoban gibi ki, her an koruluğa düşebilecek durumdadır. Haberiniz olsun, her melikin bir koruluğu vardır, Allah’ın koruluğu da haramlarıdır. Haberiniz olsun, cesette bir et parçası var ki, eğer o sağlıklı olursa cesedin tamamı sağlıklı olur, eğer o bozulursa, cesedin tamamı bozulur. Haberiniz olsun bu et parçası kalptir.” [Buharî, İman 39, Büyû 2; Müslim, Müsakat 107, (1599); Ebu Davud, Büyû 3, (3329, 3330); Tirmizî, Büyû 1, (1205); Nesâî, Büyû 2, (7, 241).]
6. Sıkıntılara katlanmak
Erkek, hanımının sıkıntı ve huysuzluklarına katlanmalı, sevaba kavuşmalıdır. Sahîhayn denen Buhâri ve Müslim hadis kitablarında, Ebû Hüreyre’nin (radıyallahü anh) bildirdiği hadis-i şerifde: “Kadınlara nasihat ediniz. Muhakkak ki, onlar, kaburga kemiğinden yaratılmışlardır. Elbette kaburga, kemiklerin en eğrisi olan en üstekindendir. Doğrultmaya kalkarsanız, kırarsınız kendi haline bırakırsanız eğri kalır. Onlara dâima nasihat ediniz” buyuruldu. (Müslim, Reda 64; Nesai, Nikah 15; Ahmed b. Hanbel, II/168) Onlara sertlik ve zorlamayı hadden aşırı yapmayın. Onları tamamen kendi hallerine de bırakmayın yani onları tatlı dil, güzel söz ile idare edin. İmam Gazâli: “Kocanın karısı ile iyi geçinmesi, ona karşı güzel ahlakla muamelede bulunması, kadının hakkıdır. Güzel ahlaktan murad kadına eza-cefa etmemek değil, onun ezasına tahammül göstermektir, Resulullah’ın yolundan giderek kadının taşkınlık ve gazabına karşı halîm selîm davranmaktır.” demiştir.
0 Yorum