İslam büyükleri; “Kulun vakitleri dörttür; bir beşincisi yoktur. Bunlar da nimet, bela, itaat ve günahtan ibarettir. Yani vakit içinde kul ya kendisine bir nimet verilir veya bir belaya düçar bırakılır. Ya Allah’a taat ve ibadette bulunur ya da günah işlemekle meşgul olur.” diyerek vakit içinde kulun saatlerini dörde bölmüşlerdir. Peygamber Efendimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem), sahabe efendilerimiz (radıyallâhu anhum) ve alimlerimiz (rahmetullâhi aleyh) zamanı yönetme konusunda ciddi davranmış ve Müslümanları da bu konuda uyarmışlardır.
Düşünmeye, okumaya, duygulanmaya vakit ve mecal bırakmayan bir ömür tüketme baskısı içindeki insanımız, bu baskıdan kurtulduğunda o zaman dünyaya başka türlü bakacak, mazisiyle irtibat kuracak, ‘ömür tüketme – zaman öldürme‘ yerlerini değil de sanatkârın, ilim ve hizmet adamının bulunmaları gereken mahallerde bulunarak zaman içinde zaman, ömür içinde ömür kazanacaklardır… İşte İslam büyüklerinden, bizlerin zaman kavramını daha değerli görmemize vesile olacak 15 madde:
1- Hz. Ömer (radıyallâhu anh)
Hz. Ömer (radıyallâhu anh), “Allah’ım! Senden zamanın iyisini ve vakitleri bereketli kılmanı niyaz ediyorum.” diye ilticada bulunmuş. Vakitlerin boşa geçirilmemesi hususunda da “Ben sizden birini boş görmeyi istemiyorum. Ya dünya işi ya da ahiret işi…” tavsiyesinde bulunmuşlardır. “İş bir kere geri kalırsa hiçbir vakit ilerlemez.” uyarısı da Hz. Ömer’e (radıyallâhu anh) aittir.
2- Hz. Ali (radıyallâhu anh)
Hz. Ali’nin (radıyallâhu anh) öğüdü ise şu şekildedir:
“Dünya her an bizden uzaklaşmakta, ahiret de yaklaşmaktadır. Bunlardan her ikisini de tercih edenler vardır. Siz ahireti tercih edenlerden olun, dünyayı tercih edenlerden olmayın. Zira bugün çalışma var, hesap yok; yarın ise hesap var, çalışma yoktur.”
3- Abdullah b. Ömer (radıyallâhu anhumâ)
Hz. Ömer’in oğlu Abdullah b. Ömer (radıyallâhu anhumâ) bir müminin taşıdığı sorumluluk duygusunun kurtarıcı pırıltılarını şöyle dile getirir:
“Akşama eriştin mi sabahı bekleme (yapacağını yap ve o anı değerlendir). Sabaha eriştin mi de akşamı bekleme (o an yapacağını yap). Sıhhatli olduğun zaman hastalığın için, sağken ölümün için hazırlık yap.”
4- Abdullah b. Mes'ud (radıyallâhu anh)
İlahi hesaba konu olacak en mühim nimetlerden birinin de ‘boş vakit‘ olduğunu söyleyen Abdullah b. Mes’ud’dan (radıyallâhu anh) ise şöyle bir söz nakledilir:
“Güneşin battığı ve ömrümden bir gün daha eksildiği halde, amelimin artmadığı günüme pişman olduğum kadar hiçbir güne pişman olmadım.”
5- Hz. Muaviye (radıyallâhu anh)
Hz. Muaviye (radıyallâhu anh), zamanı şöyle değerlendiriyor:
“Ey insan! Zaman sensin. Sen iyi olursan zaman da iyidir. Eğer sen kötü olursan zaman da kötüdür.”
6- İmam-ı Gazalî Hazretleri
İmam-ı Gazalî Hazretleri zamanı değerlendirmeyi şöyle izah eder: İnsan nefsine şu ikaz ve telkinlerde bulunmalıdır;
“Benim sermayem ömrümdür. Ömrüm gidince anaparam da gider ve artık kâr ve kazanç sona erer. Fakat bu başlayan gün, yeni bir gündür. Allah Teâlâ bu gün de bana müsaade ederek ikramda bulundu. Eğer beni öldürseydi, elbette bir günlüğüne de olsa geri gönderilip burada devamlı salih ameller ve çeşitli hayırlarda bulunmayı temenni edecektim. Şimdi kabul et ki öldürüldün ve geri çevrildin. O hâlde bugün günah ve masiyete katiyen yaklaşma ve sakın ola ki bu günün bir anını bile boşa geçirme. Zira her nefes, paha biçilemeyen bir nimettir.”
İmam-ı Gazalî Hazretlerinin zamanla ilgili bir diğer nasihati ise şöyledir: “Geçmiş zaman elden çıkmıştır, gelecek ise henüz gayptadır. Öyle ise senin için mevcut olan, içinde bulunduğun şu andır.”
7- Abdülkadir Geylani Hazretleri
“Dünya üç gündür: Dün, bugün, yarın… Dün geçti. Yarının geleceği belli değil, öyle ise bugünün kıymetini bil!”
8- Hasan-ı Basri Hazretleri
Hasan-ı Basri Hazretleri’nin uyarısı da şöyle: “Fecir vaktinde gün der ki; Ey âdemoğlu! Ben yeni bir mahlûkum. Ameline de şahidim. Beni değerlendir; çünkü ben geçtim mi kıyamet gününe kadar dönmem.”
9- İmam-ı Şaranî Hazretleri
“Alelade bir insan zamanı nasıl bitireceğini, akıllı bir insan ise zamanı nasıl kullanacağını düşünür.”
10- İmam-ı Azam Hazretleri
İmam-ı Azam Hazretleri ise bizleri şöyle uyarıyor: “Felaketlerin en büyüğü vakti boşa geçirmektir.”
11- Ebu'l-Vefa Ali b. Akil
Ebu’l-Vefa Ali b. Akil şöyle der: “Yemek yediğim vakti kısaltmak için, elimden geleni yapıyorum. Ekmeği çiğneyerek vakit kaybetmemek için, onu yemeğin içine ufalayıp yemeği tercih ediyorum. Zira ikisi arasında, çiğnemede kaybedilecek zaman farkı vardır. Böylece, kitap mütalaasına ve yazmaya daha fazla vakit ayırıyorum.”
12- Davud et-Tai
Davud et-Tai ekmeği bölerek yemekle, ufalayıp tirit yaparak yemek arasında 50 âyet okuyacak kadar vakit olduğunu hesap etmiştir.
13- Muhammed Parisa Hazretleri
Muhammed Parisa Hazretleri, yarın yarın diyenlere; “Bugün dünkü günün yarınıdır. Bugün ne yaptın ki yarın ne yapacaksın?” cevabını verirdi.
14- Yahya bin Hubeyr
“Korunması için gayret göstermen gereken en kıymetli şey vakittir; fakat görüyorum ki en kolay kaybettiğin şey de odur.”
15- İbnü'l-Cevzi
“Ben insanların çoğunu, acayip şekilde zamanlarını öldürüyor gördüm. Bu kimseleri, kendilerini girdaba doğru götüren bir geminin içinde, tehlikeden habersiz oturup sohbet eden yolculara benzetiyorum. Var olmanın manasını anlayıp azık ve yol hazırlığı yapanlar ne kadar az! Ömrün geçen mevsimlerine dikkat edin! Fırsatlar kaçmazdan evvel koşun! Zaman husunda rekabet edin!”
İnsan sınırlı bir hayata sahip olması sebebiyle zamanı en faydalı, en değerli, en tesirli şekilde kullanmak mecburiyetindedir. Zamansızlıktan şikâyet edenlerin çoğu, zamanı iyi kullanmayı bilmeyenlerdir. Bu nedenle bizler bir Müslüman olarak Rabbimizin bizlere verdiği hayatı en hayırlı şekilde geçirmek için bu vecizeleri idrak etmeli ve zamanın kıymetini bilerek dakikalarımızı kullanmalıyız.
| Kaynak: Zaman Risalesi, Yaşar Değirmenci, Tahlil Yayınları
Allah razı olsun ?
Bu bilgileri uğraşıp toparlayan bizi bilgilendiren her yazardan allah razı olsun Allah bu hayırlı bilgileri okuyup âmel etmeye cümlemize nasip etsin
Allah razı olsun
Allah razı olsun.