Bismillah.
“Kâmili zinde sanma ölmüştür
Cismi ruhuna merkad olmuştur”
Kelime manasıyla bütün, tam, olgun, eksiksiz ve kusursuz gibi anlamlara gelen kâmil kelimesi genellikle fazilet sahibi, terbiyeli ve görgülü kimseleri nitelemek için kullanılır. Erzurumlu İbrahim Hakkı hazretleri ise kâmil insanı 13 vasfı ile tanımlar, işte o vasıflar;
1. Edepli Olmak
Kâmil insan, âlemde vücuda gelen her şeyi gönül hoşluğuyla kabul eder. Hiçbir mekruhu kendi nefsinden savmak için tedbir ve teveccüh etmeyip sessiz durur ve Rabbi’nin huzurunda gayet edepli olur.
2. Teslimiyet ve Her Halden Hoşnut Olmak
Kâmil insanın duası ve ricası Mevla’sı indinde kabul olduğu halde edep ve hayası galip geldiğinden ondan hiçbir şey istemez. Her iş ona yerli yerinde, en güzel ve en yüce, her fiil ona vaktinde, en uygun ve en iyi gelir. Hüküm ve hikmet sahibi Allah’ın fiillerini teslimiyet ve hoşnutlukla temaşa edip herhangi bir şeyi isteyici olmaz.
3. Rabbi ile Yalnız Kalmak
Her ne kadar kâmil insan fakir olup insanlar ona iyilikte bulunsalar da o, yine de onlardan çekinip Rabbi ile yalnız kalır. O sınamıştır ki insanlardan istiğna ettikçe insanların ona meyli ve muhabbeti artar. Yine bilmiştir ki insanların malında nasibi varsa o bir bahane ile kendisine gelir.
4. Her Daim Allahı Zikretmek
İlme’l-yakîn’den ayne’l-yakîn’e gelip ondan hakke’l-yakîn ile temkin makamını bulmuştur. Kâmil insan, Allah’ın zikrinden bir an olsun boş kalmaz. O bedeninin bütün uzuvlarıyla her dem zikredicidir, asla gafil olmaz.
5. Değerli Olanla Değersiz Olanı Ayırt Etmemek
Kâmil insanın nazarında yiyeceklerin, giyeceklerin ve kokuların güzeli ve değersizi birdir. Bunların hangisi bulunursa mukabilini tercih ve arzu etmez.
6. Orta Yolu Bulmak
Kâmil insan, bütün ibadet ve âdetlerde işlerin en iyisi olan orta yolu bulur. Yani her işi ifrat ile tefritin arasında olur.
7. Güzel Ahlaklı Olmak
Kâmil insan her vaadinde vefa gösterip asla sözünden caymaz. Her şeyi kendi yerine koyup adaletten dışarı çıkmaz. Kusurları örtücüdür, nefsi tok ve zengindir, insanlardan müstağnidir. Güzel ahlaklıdır. Ağzından asla kötü bir söz çıkmaz. Bu kâmil mürşidin şanı Hakk’ın ahlakı ile ahlaklanmaktır.
8. Görene Allahı Hatırlatmak
Kâmil insanın hareketleri seçkin iyilikler ve ibadettir. Kâmil insanı gören kimsenin kalbine Mevla’nın fikri ve zikri gelir.
9. Sözleri Kuran-ı Kerime ve Hadise Uymak
Kâmil insanın şerefli yüzünden ve güzel sözlerinden bakanların gözleri ve hazır bulunanların kulakları zevk ve lezzet alır. Her sözü mutlaka Kur’an’a ve hadise uygun düşer.
10. Verilene ve Verilmeyene Razı Olmak
Vaktinin çoğunda zikir ve fikirle yalnız kalıp kendi işiyle meşgul olur. Eğer Allah onu meşhur ve makbul edip meşihat (şeyhlik) elbisesini giydirip irşat makamına geçirirse onu kabul eder. Fakat bu kâmil, o meşihatı ne talep ne arzu eder, ne de ondan yüz çevirip kaçınır gider. Halkın dilini Hakk’ın dili, onların sözünü Hakk’ın sözü bilir. Bu kâmil, Allah ve insanlar katında kendisinden razı olunan, kendi herkesten ve her şeyden razı ve kadri yücedir.
11. Gönlü Gafil Olmamak
Kâmil mürşit olan kimseye ancak müritlerinin fakirlerine yadım etmek için mal sevgisi arız olur. Fakat mal kazanmak onun gönlünü Hakk’tan bir an bile gafil kılmaz.
12. Tevekkül Etmek
Bu kâmil insan, tedbir ve muradı terk edip tevekkül ve tefviz yoluna gitmiştir. Hoşnutluk ve teslimiyetle barışık ve alışık yaşayarak her korku ve hüzünden azat olup iki cihan saadetine ermiştir.
13. Nefsinden Yana Ölü Olmak
Bu kâmil kişi, bütün cihanın işlerini Mevla’nın muradına uygun, hüküm ve hikmetine mutabık bulur. Kendi muradını Allah’ın muradında yok ederek nefsinden yana ölü olup aşk diriliğini bulup kalbinden içeri girmiştir.
?? Selâm. Kanâtıma göre Kâmil insan, yaratıcısı ve yarattıklarının terbiye edicisi olan Allah azze ve celle celaluhunun yap dediğini yapar, yapma dediğini yapmaz. ??