Çocuğunuzun Yaramaz Olduğunu Mu Düşünüyorsunuz?

1. Yaramaz çocuk var mıdır?

Şunu iyi bilmeli ki, yaramaz çocuk diye bir şey yoktur! Hiçbir çocuk böyle bir etiketi hak etmez. Bu hakareti hak edecek bir şey yapmaz. Düşünsenize, birileri sürekli size işe yaramaz, boş olduğunuzu söyleyip duruyor. Hele de en sevdikleriniz. Yaramaz tabirli çoğu çocuk tam tersine zekasını daha iyi kullanan ya da daha zeki olabilecek potansiyeldeki çocuklardır. Siz bu yorucu hareketlere ne kadar ket vurursanız, karşılığını bir o kadar istenmeyen davranışlar olarak almanız muhtemeldir. Siz ne kadar destekleyici ve doyurucu olmaya çalışırsanız da bu süreç daha rahat ve kolay geçecektir.

2. Çocuklar nasıl düşünür?

Öncelikle kendinizi bir düşünün, şu yaşınızda bile birileri size sürekli bir şeyleri yapmamanızı söylese dinlemezsiniz hatta aksine daha çok yapar ve başkasının söylediklerini yapmak zorunda olmadığınızı düşünürsünüz. Peki konu çocuklar olunca değişen nedir? Onlar da aynı şeyi düşünüyorlar. Hem de tam dünyayı tanıma, kendi benliklerini ve özgürlüklerini kazanma yaşlarındayken. Eğer siz sürekli onun olumsuz davranışlarını görüp söyleyecek olursanız, çocuk bu şekilde ilgi gördüğünü ve fark edildiğini düşünecektir. Ne zaman ilgilenilmek veya fark edilmek isterse, bu davranışlara başvuracaktır.

3. İlgi yöntemine bir örnek!

Çocukların çoğu huylarına ailelerin tutumları neden olur. Çocuk bir şey istediğinde veya iletişim kurmak amacıyla güzel bir şekilde annesine seslense anne onu duymayacak, ilgilenmeyecektir. Ama istenmeyen veya tehlikeli bir hareket yapsa, anne bunu hemen fark edecektir ve müdahale edecektir. Elinde ne varsa bırakacak ve çocuğa yönelecektir.

Mesela, bir anne yemek yaparken veya misafirleriyle ilgilenirken çocuğu bir şey istese veya annesine seslense, anne duymaz, erteler, görmezden gelir veya umursamaz. Ama çocuk eline bir bıçak alsa, bir şeyi kırmaya kalksa, kendini bir yerde sarkıtacak olsa ya da bunun gibi istenmeyecek olumsuz bir davranış yapacak olsa beklemez, hemen elinde ne varsa bırakıp ilgisini çocuğuna yöneltir. İşte sorun da tam burada, bu tepkiler sonucunda çocuğun istenmeyen davranışları pekiştirilmiş olur.

4. Ama ne yapmalıyız?

Madde 1: Öncelikle çocuklarımızı her zaman dinlemeliyiz, çok önemsiz bir şey olsa dahi (ki o muhakkak çocuk için mühim bir şeydir) seslendiğinde veya bize ihtiyaç duyduğunda ona ilgi göstermeliyiz. Böylece çocuk önemsendiğini anlayacak ve ilgi çekmek için başka yollar aramayacaktır.

E sürekli onunla ilgilenmemizi isterse, sürekli seslenirse ne yapacağız?
Öncelikle ona gereken önemi göstermiş olacağız. Sonrasında ise her şeyin bir zamanı ve sırası olduğunu söyleyeceğiz. İlgilenmemiz gereken başka şeylerinde olduğunu söyleyerek, hayatın bazı anonim kurallarını da vermiş olacağız. Çocuğunuzla konuşmaktan çekinmeyin. Gözlerine bakın ve onun seviyesine gelin. Onu önemsediğinizi hissettirecek kadar samimi olun. Çocuğun yaşı dikkate alındığında, her şeyin açıklaması yapılabilir. Mantıklı izahlarda bulunun.

Madde 2: Bir şeyi elde etmek veya istemek için yaptığı olumsuz tüm davranışları görmezden geleceğiz. Kendine ve başkasına zarar vermediği sürece bu tarz davranışları ve ağlamalarıyla ilgilenmeyeceğiz. Zarar boyutuna geldiğinde, yalnızca o zararı engelleyeceğiz. Böylece çocuk görecek ki, ilgi çekmek veya bir şeyi elde etmek için bu tarz davranışlar işe yaramıyor. Hele o ağlama krizlerinden sonra, hiç ama hiçbir isteğini elde etmemeli. Çünkü çocuklar sandığımızdan zekidirler ve bunu kullanırlar. Bir kez yaparsanız diyecek ki “Ha ben bu istediğimi bu şekilde elde edebiliyorum, o halde bunu sürekli kullanmalıyım.” O yüzden ona, bu sorunun bu şekilde çözülemeyeceğini anlatmalı ve yaptığının yanlış olduğunu fark ettirmeliyiz.

Madde 3: Olumsuz davranışları ilgilenmeyerek söndürmeye çalışırken, olumlu davranışları ödüllendirerek pekiştirmeliyiz. Ödül her zaman maddi bir şey değildir, olmamalıdır da. Bazen bir öpücük, bazen küçük bir aferin, bazen beraber oyun oynamak, bazen beraber yemek yapmak, sofra kurmak olabilir. İlla bunların adı ödül de olmak zorunda değildir. Gayemiz, çocuğa bu yaptığının taktir edilir ve çevresindekileri mutlu eden bir davranış olduğunu göstermek ve hissettirmektir.