Necip Fazıl Kısakürek’in “Tanrı Kulundan Dinlediklerim” adlı kitabından alınan bölüm, dünyayı dize getirebilecek müslümanların, zihin yapısını şekillendiren 21 örnek şahsiyeti çerçeveliyor. Sayacağımız 21 kişi ve onlardan örnek alınacak 21 özellik beklenen müslümanı ve beklenen cemiyet tasavvurunu özetliyor.
1. Süleyman Çelebi'den Dizi Mizaç
Süleyman Çelebi, bizim “Mevlid” olarak bildiğimiz “Vesiletün Necat” kasidesinin nazımıdır. Söylemlere göre İran’dan gelen bir vaizin “Tüm peygamberler, dinler ve kitaplar arasında fark yoktur” sözü zoruna giden Süleyman Çelebi tam bir ümmet bilinciyle Hz Muhammed’in sallalahu aleyhi ve sellem ve İslam’ın üstünlüğünü dizeleriyle haykırmış.
2. Mevlana'dan Derinlik ve Olgunluk
Mevlana Celaleddin-i Rumi, şair, düşünce adamı ve mutasavvıftır. Tasavvufta Mevlevi yolunun öncüsüdür. “Biz cümleyi geçtik, manaya indik” Mevlana’nın hayat düsturlarındandır. Kabukta yaşamayı reddetmiş ve İslam’ın özünü hissederek öleceği günü, düğün günü olarak hatırlanmasını istemiştir.
3. Yunus Emre'den Mavera Humması
Tasavvufi halk şairi olan Yunus Emre görünmeyene ve her şeyin ötesine dizeleriyle ulaşmıştır. Üstad’ın ifadesiyle “Mavera Humması”, metafiziğe bakış olarak karşılık görebilecek bir tanımdır.
4. Battal Gazi'den Kahramanlık Hayali
Ömrünü Bizans ile savaşarak geçiren bir ermiştir Battal Gazi. Yardım severliği, cesurluğu, kılıcı ve atıyla tam bir kahraman tasavvurudur. Unutmayın! Savaş tüm Bizans ve Bizans kültürüyle…
5. Köroğlu'ndan Aksülamel ve İsyan Psikolocyası
Özgürlük kavgasının sembolü ve halk şairi olan Köroğlu’ndan koyun olmamayı, inançlarımız için kavga edebilmeyi, isyan çıkarabilmeyi öğrenmeliyiz. İşte İslam’da isyanın bile bir edebi, edebiyatı vardır!
6. Nasreddin Hoca'dan Nükte ve Hiciv
Kıssadan hisseleri, fıkraları, eleştiri yöntemleriyle hem güldüren hem düşündüren bir örnek Nasreddin Hoca… Bu 21 önder göle maya mı çaldı şimdi 😉
7. Karacaoğlan'dan Halk Duygu Kumaşı
Neden halkın duygu kumaşı olduğunu Karacaoğlan dizeleriyle anlatsın;
Cennet cehennemi yoktur diyenler,
İl hakkını alıp haksız yiyenler.
Al yeşil konaktan hükm’eyleyenler,
Dur bakalım canım beyler kalır mı?
Karacaoğlan her cefayı biliyor,
Sualciler yedi yerde soruyor.
Yetmiş iki millet arya giriyor,
Dur bakalım canım dağlar kalır mı?
8. Fuzuli'den Hassasiyet Cevheri
Karıncayı bile incitmem deme! Bile’den incinir karınca; Söz söylemek irfan ister, Anlamak insan…
İşte böyle ince böyle hassas…
9. Baki'den Eda ve Estetik Ruhu
Divan şairlerinden olan Baki 18-19 yaşlarında ünlenmiş bir şairdir. Eserlerinde ki estetik onu erken yaşlardan şöhrete kavuşturmuş ve sarayda önemli yerlere getirmiştir.
Göstermeseydi bâdesini sâgar-ı zücâc
Zevk itmez idi bezm-i safâdan göñül mizâc
Bî-derd olana eylemede turmadın devâ
Ol cân tabîb hastesine eylemez ‘ilâc
10. Nabi'den Kuru Mantık ve Akıl
Nabi eserlerin devlet ve topluma yön gösterecek eleştirilere yer vermiş yoksulluğu da rahatı da görmüş bir şairdir.
Bir devlet içün çerha temennadan usandık
Bir vasl içün ağyara müdaradan usandık
Hicran çekerek zevk-i mülakatı unuttuk
Mahmur olarak lezzet-i sahpadan usandık
11. Nef'i'den Belagat ve Hırçınlık
Övgü şiiri olan kaside ve yergi şiiri olan hiciv sanatlarının her ikisinin de ustası olan nadir şairlerdendir. Sözcükleri hem nadide bir çiçeği sunar gibi hemde bir kılıç tutar gibi kullanabilmek için biraz Nef’i okumalı, anlamalı. İşte yermenin ve övmenin estetiğini öğrenebileceğimiz bir hoca…
12. Nedim'den Şive ve Zarafet
Özel hayatı hakkında farklı söylemler olsa da örnek alınası bir edebi zekası olan Nedim eserlerinde yerlilik sevgisinden kendine has bir üslupla bahseder.
Ma’lumdur benim sühanım mahlas istemez
Fark eyler onu şehrimizin nüktedanları
Kendi memleketinize has söylemleri hayatınıza taşıyın, onur duyacağımız bir kültürümüz var elhamdülillah.
13. Şeyh Galip'ten İrfan ve İncelik
Mevlevilik’te çilesini tamamlamış ilim sahibi bir şairdir.
Tedbirini terk eyle takdir Hüda’nındır,
Sen yoksun o benlikler hep vehm-ü gümanındır,
Birden bire bul aşkı bu tuhfe bulanındır,
Devran olalı devran erbab-ı safanındır.
(Tuhfe: armagan, Erbab-ı safa: keyif adamı)
14. Katip Çelebi'den Usul ve Sistem
Zamanında ki eğitim sisteminin eksiklerini keşfetmiş ve eleştirmiş önemli bir bibliyograftır. Kendini ve öğrencilerini sürekli eğitmiştir. Eleştirilerini yazdığı eserleri eğitim hayatıyla ilgili sistem ve usul içermektedir.
15. Naima'dan Tarih Ölçüsü
Osmanlı döneminde yaşamış, tarihi farklı şiirsel bir üslup ile yazan gerçekçi ve cesur bir tarihçidir. Eserlerine bugün de erişim mümkündür.
16. Ebussuud Efendi'den Nas ve Kalıp Bilgisi
“Hoca Çelebi” olarak bilinen Ebussuud Efendi Osmanlı döneminde görev yapmış bir Şeyhülislam’dır. Ebusuud Efendi Sultan Süleyman’a “Kanuni” adını kazandıran kanunların mimarıdır. Verdiği fetvalarla tanınır.
17. Evliya Çelebi'den Görgü ve Merak
Evliya Çelebi hat, nakış, tezhip sanatını öğrenmiş, Kuran ezberlemiş ve uzun yıllar medrese eğitimi almış fakat yine de ilme olan merakını giderememiş ve dünyayı gezmeye başlamış. Bize ilim öğretecek, ilham almak için gezdirecek bir merak…
18. İbrahim Hakkı'dan Mavera Görüşü
Bir şeyin arkasındaki sırrı görmede ve yorumlama da usta olan İbrahim Hakkı, zamanının çok ötesinde keşif edilenleri, olayların iç yüzünü kavrama becerisi sayesinde anlamış ve anlatmıştır.
19. Yesari'den Dekor Zevki
Karikatürist ve tiyatro yazarıdır. Bir çok roman ve tiyatrosu vardır.
20. Sinan'dan Plastik Fikir
Mimar Sinan’ın eserleri davanın görünen planda nasıl işleneceğini öğretir. Bugün de ayakta olan eserlerini kitap okur gibi okumak, izlemek gerekir.
21. Dede Efendi'den Fenotik Fikir
Dede Efendi sesi, müziği dava planında nasıl kullanacağımızı öğretir. Ruhun dilini çözmüş, sesleri çözdüğü bu dille harmanlamıştır. Dinlemek ve dinlenmek gerekir.
22. Bitirirken;
Listelediğimiz 21 kişi, 21 özelliği ile hayatımıza örnek olacak ama nasıl? Eserlerini okuyun, dinleyin, izleyin ve fikirleri üzerine düşünün. İsimlerini bilin, üsluplarını bilin, yaşamlarını bilin… İşte beklenen cemiyetin, gençliğin anahtarı!
Kaynaklar
Necip Fazıl Kısakürek’in “Tanrı Kulundan Dinlediklerim” adlı kitabından alınmıştır.
0 Yorum