“İslâm güzel ahlâktır”[1] hadisi hepimizin aşina olduğu bir hadis-i şeriftir. İslâm, iki kelimeyle ancak bu kadar güzel anlatılabilirdi. Çünkü güzel ahlâk, İslâm’ın ta kendisidir. Rasûlulllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem, güzel ahlâkın değerini bizlere şöyle anlatmıştır: “Kıyamet gününde Mümin kulun terazisinde güzel ahlâktan daha ağır gelecek bir şey yoktur.”[2] Güzel ahlâk madem bu kadar kıymetli, o zaman bizler de ahlâkımızı güzelleştirme derdinde olalım. Güzel ahlâk deyince binlerce madde sayabiliriz. Ancak biz genel bir çerçeveyle güzel ahlâklı olmanın sırlarını sizlerle paylaşmak istedik. Hâfız Şirâzî’nin çok güzel bir sözü vardır: “İslâm’ın içinde hiçbir kötülük yoktur. İslâm’ın dışında da hiçbir iyilik yoktur.” Yani etrafımızda gördüğümüz herhangi bir iyilik muhakkak İslâm’ın içinde vardır. Yine etrafımızda gördüğümüz herhangi bir kötülüğü de İslâm muhakkak kötü görmüştür. Şimdi gelin bu bilgiler ışığında biz de sekiz maddede güzel ahlâkın çerçevesini çizelim.
1. Söylenen Her Sözü Üzerimize Alalım
Bir kişi bizden başkasına da bir şey söylese, biz hemen kendimize dönüp bakalım. Bizi ilgilendiren ve değişim gerçekleştirebileceğimiz tek şey kendimiziz. Bunu göz önünde bulundurarak söylenen sözün sadece söylenen kişiyle ilgili olmadığını bilip, biz de o sözü üzerimize alalım. Sanki o sözler bize söylenmiş gibi dinleyelim. Söylenen her sözü kendimize çevirip kendimizi güzelleştirme derdinde olalım.
2. Sözü Söyleyene Takılmadan, Sözün Hakikatine Bakalım
İnsanoğlu hakikatin peşindedir. Bizim için önemli olan hakikattir. O hakikat kafirin ağzından dahi çıksa Müslüman hakikatin değeri bilir. Bu yüzden Müslüman sözü söyleyen kişiye takılmaz ve alması gerekeni alır. Müslüman hakikati de yitik malı gibi görür. Her daim onun peşindedir.
3. İlk Defa Dinler Gibi Dinleyelim, İlk Defa Okur Gibi Okuyalım
İnsanoğlu genelde gözünün önündekini göremez. Bildiklerimizi “biliyorum zaten” diye ihmal ederiz. Halbuki bilmek ilk aşamadır. Bildikten sonra onu amele dökmek gerekir. Amele rahatça dökebilmek için de bildiğimiz bilginin şuûruna ermemiz gerekir. Bu sebeple de bildiğimiz şeyleri ilk defa duyuyormuş gibi dinleyelim, ilk defa okuyormuş gibi okuyalım. Bildiğimiz her şeyin şuurûna sahip değiliz. Bildiğimiz bir şeyin ne zaman şuûruna ereceğimizi de bilemeyiz. Bu yüzden o şuuru da yitik malımız gibi görüp aramalıyız. Her bildiğimizi de ilk defa duyuyormuş gibi bu yüzden dinleriz. Bin dört yüz yıl önce inen âyetler sanki direkt bizim şahsımıza hitap ediyormuş gibi okur ve dinleriz.
4. Birinde İyi Bir Ahlak Gördüğümüzde Onu Ahlak Edinelim
Bir kimsede güzel bir ahlâk gördüğümüzde gıpta etmekle kalmayalım. Güzelliği çoğaltmak adına o güzel ahlâkı biz de edinelim. Nurettin Topçu’nun dediği gibi: “İnsan üç şeyin peşindedir; hakikatin, hayrın ve güzelliğin” Peki hoşumuza giden bir amel, bir güzellik neden bizden de sâdır olmasın?
5. Birinde Kötü Bir Ahlak Gördüğümüzde Kendimizde Var Mı Diye Bakalım
Bir kimsede kötü bir ahlâk gördüğümüzde, o kötü ahlâk bizde var mı diye bakalım. Bizde varsa hemen o kötü ahlâktan kurtulmaya çalışalım. Eğer bizde yoksa ondan uzak durmaya gayret edelim
6. Nasihate Açık Olalım
Nasihat almak maalesef günümüzde kaybedilen güzelliklerden biri. Öğüt vermeyi herkes sever -ki öğüt veren de aslında önce kendine söyler.- Öğüt vermeyi sevdiğimiz gibi almayı da sevmeliyiz. Çünkü bu, dişlinin iki çarkı gibidir. Bir yandan birilerine nasihat ederken diğer yandan da nasihat almalıyız. Nasihate açık olmalıyız.
7. Kendi Kendimizi Eleştirelim
İnsanoğlu kendisinin eleştirilmesinden hoşlanmaz. Madem bundan hoşlanmıyoruz o vakit kendi kendimizi eleştirmesini bilmeliyiz. Bu sayede pek çok eleştiriyi dinlemeye gerek kalmadan, kendimiz hatamızı bulabiliriz. Hatayı bulmak da düzeltmeye çalışmanın ilk adımıdır.
8. Yanlış Yaptığımızda Uyaracak Salih Dostlar Edinelim
İnsan kendine dışarıdan bakamadığı için her zaman kendi hata ve yanlışlarını fark edemeyebilir. İşte o fark edemediğimiz zamanlarda başkalarının eleştirilerine maruz kalmadan, hata ve yanlışımızı bize söyleyecek dostlar lazım. Kendimize salih dostlar edinelim. Bir yanlışımız olduğunda uslübunca bizi söylemelerini isteyelim. Aradaki samimiyet nasihat almamızı kolaylaştıracaktır. Biz de bileceğiz ki bize değer veren biri ancak iyiliğimizi düşünür.
Kaynaklar
[1] Kenzü’l Ummâl 3/7 Hadis No:5225.
[2] Tirmizi, Birr, 62
0 Yorum