5 Maddede Lokman Suresinden Ebeveynlik Dersleri – 2

1. Peki, Şirkten Kaçınmak Neden Lokman Suresindeki İlk Derstir?

Allah’ın Kur’an’da da belirttiği gibi, yaratılış amacımız sadece Allah’a (subhanehu ve teala) ibadet etmektir:

“Ben cinleri ve insanları ancak bana ibadet etsinler diye yarattım.” (Zâriyat Suresi; 56.)

Allah (subhanehu ve teala) ayrıca Kur’an’da şöyle buyuruyor:

“Doğrusu Allah kendisine ortak koşmayı elbette bağışlamaz, bundan başkasını dilediğinde bağışlar. Allah’a ortak koşan kimse şüphesiz büyük bir günahla iftira etmiş olur.” (Nisâ Suresi; 48.)

Herhangi bir şeyi Allah’a ortak kılmaya şirk denir ve şirk büyük günahların ilkidir. Lokman (aleyhisselam) muazzam bilgeliğiyle bu konunun ciddiyetini kavramıştır çünkü oğluna verdiği ilk tavsiye şöyledir:

“Hani bir zaman Lokman, oğluna öğüt vererek demişti ki: -Ey oğlum! Allah’a ortak koşma, çünkü Allah’a ortak koşmak, elbette büyük bir zulümdür.” (Lokmân Suresi; 13.)

Çocuklarınız sorabilir: Peki, şirk neden günahların en büyüğüdür?

Allah (subhanehu ve teala) her şeyi yaratandır ve her şeyin tek sahibidir. O her yerdedir, her şeye gücü yeten, her şeyi bilendir. Birilerini O’na ortak kılarak veya O’ndan başka birinden yardım isteyerek, Allah’ın hakkı olan sevgiyi ve saygıyı inkâr etmiş oluruz.

O bizleri seviyor ve esirgiyor, bizler için en hayırlısını planlıyor; ama biz bazen şeytanın hilelerine kanıyoruz ve bizim üzerimizdeki en büyük hakkını -sadece O’na kulluk etmek- inkâr ediyoruz. En temel görevimiz olan Allah’a hak ettiği sevgiyi ve saygıyı sunmakta başarısız oluyorsak, korkarım ki ibadetlerimiz boşadır! Bu yüzden şirkten sakınmak, yavrularımızın bu fikirleri kavramasını sağlamak üzerine yoğunlaşmamız gereken ilk iş olmalı.

Her çocuk tevhide inanma ve Allah’a iman etme fıtratı üzerine doğar. Tohumlar çoktan ekilmiş. Ebeveyn olarak bizler bu tohumları beslemek, büyütmek zorundayız; böylelikle çocuklarımız şirke düşüren fitnelere direnen sağlıklı bir ağaç olarak yeştişsin.

Akide, tevhid ve iman kendimizi ve çocuklarımızı şirke düşmekten korumak için gerekli olan kavramlardır. Peki, tam olarak nedir bunlar?

2. Tevhidi Anlamak

İlk olarak ‘akide’yi anlayalım: bağlamak anlamındaki ‘akd’ kökünden türemiştir. Kesin ve sarsılmaz inanç demektir.

Allah’ın (subhanehu ve teala) Kur’an’da belirttiği gibi:

Peygamber, Rabbinden kendisine indirilene iman etti, mü’minler de (iman ettiler). Her biri; Allah’a, meleklerine, kitaplarına ve peygamberlerine iman ettiler ve şöyle dediler: “Onun peygamberlerinden hiçbirini (diğerinden) ayırt etmeyiz.” Şöyle de dediler: “İşittik ve itaat ettik. Ey Rabbimiz! Senden bağışlama dileriz. Sonunda dönüş yalnız sanadır.” (Bakara Suresi; 285)

Tevhid Allah’ın birliğine inanmaktır: Allah birdir ve O’ndan başka ilah yoktur.

Mekke’de nazil olan surelerin konularından da anlaşılacağı üzere, Allah’ın elçisi (sallallahu aleyhi ve sellem) peygamberlik hayatının ilk 13 yılı boyunca tevhidi ilan etti. Tevhid, Allah (subhanehu ve teala) tarafından biz insanlığa gönderilen bütün peygamberlerin, elçilerin öncelikli mesajıydı.

Tevhid 3 kısımdan oluşur:

1. Rububiyet Tevhidi: Allah’ın (subhanehu ve teala) kendi fiilleriyle birlenmesidir. Yani yerdeki ve gökteki her şeyi yaratma, yoktan var etme, öldürüp tekrar diriltme gibi fiillerde O’nun tek olduğuna inanmaktır.
2. Ulûhiyet Tevhidi: Kulun kendi fiillerinde, ibadetlerinde Allah’ı (subhanehu ve teala) birlemesidir. Kişinin yapmış olduğu dua, korku, ümit, namaz, oruç gibi bütün ibadetleri sadece Allah’a yapmasıdır.
3. İsim ve Sıfat Tevhidi: Allah’ın isim ve sıfatlarına inanmaktır. Allah’ın (subhanehu ve teala) isim ve sıfatlarını Kur’an ve sünnette bildirildiği gibi, saptırmadan geldiği gibi tasdik ederiz, Kur’an ve sünnette bildirilmeyen sıfatları da Allah için kullanmayız.

3. İmanı Anlamak

İman, inanç demektir ve kişinin sağlam akidesinden gelir. İmanın şartı altıdır: Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve selem) şöyle buyurmuştur:

“İman; Allah’a, meleklere, kitaplara, peygamberlere, ahret gününe, kadere, hayrın ve şerrin Allah’tan geldiğine inanmaktır.” (Müslim, Nesai)

İmanın 3 aşaması vardır. Kalp ile tasdik, dil ile tasdik ve iş ile tasdik (yaptıklarıyla inancını doğrulamak).

Peki, bu değerleri çocuklarımıza nasıl öğretiriz? Bu öğrendiklerimizi kural gibi ezberletmekten ziyade, onların özünü, ruhunu, manevi güzelliklerini öğretmeye odaklanmak daha önemlidir.

Çocuklarımız tevhidin 3 çeşidini ezbere bilmeyebilirler, hiç önemli değil. Asıl odaklanmamız gereken onların gerçekten ne anlama geldiklerini anlamaları ve inanmalarıdır.

Örneğin, Ulûhiyetin ne demek olduğunu bilmeyebilirler, ama yalnızca Allah’a ibadet ettiklerinden emin olmak için çabalamalıyız. Allah’ın isimlerini bilmeliler ve Allah’a o isimlerle yakarmalılar, ama bunun tevhidin kaçıncı şartı olduğunu bilmeseler de olur.

Hz. Yakup’un (aleyhisselam) şu ifadesinden de anlaşıldığı üzere, Allah’ın elçileri çocuklarına bunu öğretmeyi görev bilmişlerdir.

“Ve işte böyle, Rabbin seni seçecek ve sana rüya tabirinden bilgiler öğretecek. Bundan önce ataların İbrahim’e ve İshak’a tamamladığı gibi, nimetini hem sana, hem de Yakup soyuna tamamlayacaktır. Muhakkak ki, Rabbin alîmdir, hakîmdir.” (Yusuf Suresi; 6.)

Yakup (aleyhisselam) bunu, oğlu Yusuf (aleyhisselam) rüyasında on bir yıldızın, güneşin ve ayın kendisine secde ettiklerini gördüğünü anlattığında söylemişti.

4. Çocuklarda Tevhidi ve İmanı Geliştirmek için İzlenecek Adımlar

İlim olmadan iman güçlendirilemez; iman olmadan da ilim öğrenmek için motivasyon olmaz. Çocuklarımızın şirkten kaçınmalarına yardımcı olacak tevhid anlayışını ve ilmini nasıl geliştirebileceğimiz hakkında biraz daha derince düşünelim. Lokman (aleyhisselam) oğluna öğüt vermeye böyle başlamıştı.

• Ezanla başlayın: Çocuk doğduğunda, duyacağı ilk ses ezan olmalıdır. Çocuğu Allah’a ibadet etmeye çağırmak, dünyada ve ahirette başarılı olmanın tek yoludur çünkü hepimiz O’nun kuluyuz ve dönüş ancak O’nadır.
• İslami uyuma düzeni: Çocuğunuzu uyutmak için Mülk suresini okuyun. Şiddetle Şeyh Mişari’nin kıraatını tavsiye ederim. Peri masalları yerine, Kur’an’dan peygamber, melek kıssaları; siyerden, Peygamber’imizin eşlerinin hayatlarından kesitler anlatınız. Ahmet Yılmaz Boyunağa’nın Ateşli Gül Bahçesi, Tufan Hz. Nuh, Kuyudaki Çocuk, Nehirdeki Sandık kitapları okunabilir.
• Kainâta, etrafınıza bakın ve tefekkür edin: Çocuğunuza doğadaki mucizeleri, incelikleri ve güzellikleri anlatın. İlgisini gökyüzüne, güneşe, aya, yıldızlara çekin. Yıldızların geceyi aydınlatması, deniz seferlerine rehberlik etmesi, güneş ışınlarının bitkilerin kendi besinlerini üretmesi için fotosentez yapmasına yardımcı olması, arıların bizlere bal yapmak için durmadan çalışması, Allah’ın bizlere kemiklerimizi güçlendiren sütü bahşetmesi gibi nimetlerini anlatmak çocuğun Rabbimizin azametine hayranlık duymasına, aslında her şeyin bizim rahatımız için yaratıldığına şükretmesine yardımcı olur. Yüce Rabbimiz Kur’an’ın birçok ayetinde: “düşünenler için delil vardır” ifadeleriyle tefekkür etmenin önemini vurgulamıştır.
• Sürekli Allah’tan ve onun elçilerinden bahsedin: Çocuğunuzla Allah hakkında konuşun ve Allah’ın ne kadar merhametli, bizi ne kadar sevdiğini anlatın. Yeni bir oyuncağı olduğunda, çocuğunuza Allah’ın kendisini çok sevdiği için ona bunu nasip ettiğini anlatın. Allah Resulü’nün, onun torunlarının, eşlerinin kıssalarını anlatın; böylelikle çocuk Allah’a, peygamberlere karşı sevgi besler ve İnşâAllah Allah ile çocuk arasında duygusal bağ oluşur.
• İyiliği teşvik edin: Çocuğunuza iyiliklerin ödüllendirileceğini anlatın. Camilerdeki bağış kutularına sadaka vermesini sağlayın. Allah’ın sadaka ve hayır hakkında ne emrettiğini anlatıp kullanmadığı oyuncaklarını ihtiyacı olan çocuklara bağışlamasını teşvik edin.

Çocuklarınızın zaman içinde çeşitli şeyleri ezberlemesine yardımcı olun. Örneğin:
1. Kelime-i Şahadet
2. Fatiha Suresi
3. Salavat-ı Şerife
4. Ayetel Kürsi
5. Daha büyük çocuklar için, faydalı ilim öğrenmek için okunan dua
6. Sabah ve akşam duaları
7. Kur’an’dan belli başlı sureler
8. Diğer günlük dualar

Bunlar çocuğunuzun sürekli Allah’ı (subhanehu ve teala) anmayı alışkanlık haline getirmesini sağlar. Bu biraz zaman alır ve plan gerektirir; hedef listesi, süreklilik, videolardan ve Mekteb-i Suffa gibi başka kaynaklardan yararlanmak İnşâAllah çocuğunuza yardımcı olur.

5. Sadece Allah’tan İsteyin, Allah’a İsimleriyle Yakarın.

“De ki: ‘İster Allah deyin, ister Rahman deyin. Hangisini derseniz deyin, en güzel isimler O’nundur.’ Namaz kılarken sesini çok yükseltme, gizli de okuma, ikisi ortasında bir yol tut.” (İsra Suresi; 110.)

Çocuğunuza Allah’ın isimlerini, ne anlama geldiklerini, hayatlarında nasıl uygulayabileceklerini öğretin. Örneğin, isteklerimizi sadece Allah’tan dilememiz gerektiğini aşılayabiliriz. Diyelim ki çocuğunuz dondurma istiyor, rızkımızı veren Er Rezzak sıfatıyla Allah-u Teâlâ olduğu için, dua ederek dondurmayı Allah’tan istemesi gerektiği hakkında küçük bir sohbet yapın.

Umarım şirkten kaçınmak için verdiğimiz bilgiler, ipuçları bu son derece önemli özellikleri kendinizde ve çocuğunuzda geliştirmek için ebeveyn olarak kendiniz donatmanıza yardımcı olmuştur. Bu serinin devamında çocuklarda ebeveynlerine yönelik şükran, sevgi ve ilgi duygularını nasıl geliştiririz konusuna değineceğimiz bölümde tekrar görüşürüz İnşâAllah.

İnşâAllah evlatlarımızın Allah’ın birliğini daha iyi kavramasını, güçlü iman sahibi olmasını sağlayacak harika fikirleriniz varsa lütfen bizimle paylaşın.