5 Adımda Öfkenizi Kontrol Altına Alın

Öfke (gadab) de yaratılan diğer duygularımız gibi bizlere yerinde kullanılmak üzere verilmiştir. Zalimin zulmüne, küfre ya da bir münkere öfke duyulabilir. Fakat kendi nefsimizle ilgili durumlarda öfkeyi yenmemiz ayet ve hadislerde ısrarla tavsiye edilmiştir.  

“(Dünyalık olarak) size her ne verilmişse, bu dünya hayatının geçimliğidir. Allah’ın yanında bulunanlar ise daha hayırlı ve kalıcıdır. Bu mükâfat, inananlar ve Rablerine tevekkül edenler, büyük günahlardan ve çirkin işlerden kaçınanlar, öfkelendikleri zaman bağışlayanlar, Rablerinin çağrısına cevap verenler ve namazı dosdoğru kılanlar; işleri, aralarında şûrâ (danışma) ile olanlar, kendilerine verdiğimiz rızıktan Allah yolunda harcayanlar, bir saldırıya uğradıkları zaman, aralarında yardımlaşanlar içindir.”  (Şûra Suresi; 36-39. Ayetleri Meali)  

Bir başka ayette ise; “O takvâ sahipleri ki, bollukta da darlıkta da Allah için harcarlar; öfkelerini yutarlar ve insanları affederler. Allah da güzel davranışta bulunanları sever.”  (Al-i İmran Suresi; 134. Ayeti Meali) buyrulmaktadır. 

Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) (bir gün): “Siz aranızda kimi pehlivan addedersiniz?” diye sordu. Ashab (radıyallahu anh): “Erkeklerin yenmeye muvaffak olamadığı kimseyi!” dediler. Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem): “Hayır,” dedi, “gerçek pehlivan öfkelendiği zaman nefsine hakim olabilen kimsedir.”   I1I

Bir adam: “Ey Allah’ın Resulü! Bana kısa bir nasihatte bulun, uzun yapma! Ta ki nasihatini unutmayayım” demişti. [ve birkaç kere tekrar etmişti], Aleyhissalatu vesselam (bir kelimeyle): “Öfkelenme!” cevabını verdi. I2I

Bazen haklı olan taraf da olabiliriz. Müslüman kardeşlerimizden gelene sabretmek gerektir. Yüz tane iyiliğini görmezden gelip bir davranışına takılmak kardeşimize haksızlıktır. Bazen de biz sustuğumuzda Allah (celle celalühü) bizim yerimize konuşur. 

Hz. Habbâb’ın, müşriklerin ileri gelenlerinden olan As bin Vâil’den mühim bir miktar alacağı vardı. Gidip alacağını istedi. Müşrik, “Muhammed’i inkâr etmedikçe, sana olan borcumu ödemeyeceğim!” dedi. Hz. Habbâb da cevaben, “Ben her şeyimden vazgeçerim, yine de ölünceye kadar ve öldükten sonra dirilinceye kadar onu inkâr etmem!” diye cevap verdi. Bu cevap karşısında As bin Vâil daha da kızarak, “Eğer böyle bir şey olacaksa sabret, dirilip malıma ve evladıma tekrar kavuştuğum gün sana olan borcumu öderim!” diyerek küstahça alay etti. 

Habbab ibni Eret bu durumda hiçbir şey demiyor. Hiçbir şey dememek çok şey demektir. Hiçbir şey dememek seni Allah’a havale ediyorum demektir kardeşlerim.  Hakaret mi gördük, sıkıntılara mı maruz kaldık; Allah bilsin benim bu halimi  deyip Allah’a bıraktığımızda Allah bizim yerimize konuşuyor. Allah’a havale etmeyi öğrenelim bazı yerlerde, öğrenelim ki Allah bizim yerimize O (celle celalühü) konuşsun. I3I

Bu hadise üzerine Meryem Sûresi’nin 77 ve 78. âyetleri nazil oldu. Mealen şöyle buyruluyordu:

Şimdi şu âyetlerimizi inkar edeni ve ‘Elbette bana mal ve evlat verilecektir.’ diyen adamı gördün mü? O, gayba mı muttali olmuş, yoksa Rahmân’ın huzurunda bir söz mü almış? Hayır, öyle değil! Biz onun dediğini yazacağız ve azabını da çoğalttıkça çoğaltacağız. Ve o söylediği [malları] hep elinden alacağız. Ve o bize tek başına gelecektir. (Meryem Suresi; 77-80. Ayetleri Meali)

Peki öfke anında ne yapılabilir?

Kaynaklar

1. Müslim, Birr 106, (2608); Ebu Davud, Edeb 3, (4779)
2. Buhari, Edeb 76; Tirmizi, Birr 73 (2021); Muvatta, Hüsnü’l-Hulk 11, (2, 906)
3. Muhammed Emin Yıldırım, 82 İl 82 Sahabi , “Sarsılmaz Bir Dağ: Hz. Habbab b. Eret”, http://www.siyertv.com/hakkari-sarsilmaz-bir-dag-hz-habbab-b-eret/ adresinden 15.04.07 tarihinde erişildi.
4. Tirmizi, Da’avat 53, (3448); Ebu Davud, Edeb 4, (4780)
5. Ebu Davud, Edeb 4, (4784)
6. Ebu Davud, Edeb 4, (4782 )