Çocuklarımız tutumlu olsun isteriz. Saçıp savurmasın, israf etmesin, malının parasının kıymetini bilsin; para biriktirmeyi, sabırlı olmayı, istediklerine kavuşmak için çaba göstermeyi öğrensinler isteriz. Kumbara eskiden beri bu kazanımların çoğu için kullanılan bir yöntemdir. Çok da etkilidir. Ancak bazen amacını farklılaştırabiliyor. Mesela çocuğa sadece kendine odaklanma, bencillik, her istediğine ulaşma, paraya gerektiğinden fazla önem verme ve her şeyi para gibi görüp kumbarayı olması gerektiğinden daha aşırı bir amaca taşımış olabiliyor.
Peki bunları önlemek ama diğer kazanımları da edindirmek adına, Müslüman çocukların kumbara eğitimi nasıl olmalıdır?
Nureddin Yıldız ve Ahmet Taşgetiren hocalarımızın İslam’dan Hayat Ölçüler adlı radyo programında bir hafta (82-Karun Bey programı) esnasında hocalarımız bu konuya değindiler. Ve hocamız Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellemin de bir eğitim metodu olarak farklı şekillerde uyguladığı bir noktaya temas ettiler.
Efendimiz sallallahu aleyhi ve selleme malı ile gelen sahabilere Peygamberimizin cevapları değişik değişik oluyordu. Kimine malının üçte birini vermesini söylüyordu, kiminin verdiğini kabul ediyordu, kimine ailesine ayırdığı payı soruyordu. Nitekim yanıtlar hem ashabı eğitmek üzere hem de kişilerin durumlarına göre oluyordu.
Bu eksende hocalarımız şöyle bir tavsiyede bulundular. Çocuklarımız kumbara yapsınlar ve evet para biriktirsinler. Ancak en başta aile kanunlarımız için KUMBARA KANUNUMUZ adlı bir kanun koyalım ve anlaşmamızı yapalım.
*Bu kumbara yılda 3 kez açılacak ve şu 3 iş için kullanılacak;
1. Kez Açıldığında Çocuğun İstediği Bir Şeyi Alınacak
Bu çocuğun birikim yapmasındaki en büyük heyecanı ve azim sebebi olacaktır. Böylece yukarıda bahsettiğimiz biriktirme, sabretme, istediğine ulaşmak için çabalama gibi pek çok kazanımı elde edecektir.
2. Kez Açıldığında Bir Hayr Kurumuna İnfak Edilecek
Böylece çocuk sadece kendi için, kendi istekleri için biriktirmek, paraya bu açıdan değer vermek yerine farklı amaçları da gözetebilecektir. Yanı sıra sadaka, infak kavramlarımız ve şuurumuz bu şekilde çocuğumuza yerleştirilmiş olup, başkalarını da düşünmek fazileti yerleştirilmiş olur.
Kumbaranın ne zamanlar açılacağı belli olduğu için belki de infak için açıldığında, bir önceki açılmadan daha fazla para çıkabilir. Mesela hocalarımız ‘Bir çocuğun yıllar sonra, bizim evde böyle bir kumbara kanunu vardı. O zamanda bayrama denk gelmişti, ne kadar çok para biriktirmiştim. İnfak için açtığımız zamandı ve hepsini bağışlamıştık. Ama ne güzeldi, bir sürü sevap kazanmıştım.’ Diye hatırlaması, onun için bir sürü şeyi anlatarak verilmek istenen eğitimden daha kıymetlidir diye örneklendirmişlerdi.
Bu kısmı öyle güzel anlatmak ve değerlendirmek gerekir ki, çocuğun vermekten mutlu olma yetisini kazanması için tam bir fırsattır. O parayı bizzat kendisinin hayr kurumuna vermesi, ne yapılacağını bilmesi (mesela yetimlere götürülecek gibi..) çocuğa infağı sevdirecektir.
3. Kez Açıldığında ise Bir Sonraki Birikime İlave Edilecek Ya Da Farklı Bir Amaç
Bu defa biriken parayı hemen kullanmak yerine başka bir şeye dönüştürülebilir. Bu kısma çocuklarla birlikte karar verilebilir. Çocuklara makul öneriler sunulur ve çocuklar istediğini seçebilir. Böylece karar verme yetileri de gelişir. Ya da bu açışta ne yapılacağı o zaman göre karar verilebilir.
Çocuk bu sürece önce tamam deyip sonra itiraz edebilir. O zaman kumbaraya para atmayarak kanunumuzu korumak gerekir.
İslam hayatın her yanını kuşatmıştır. Bunu ailemize ve çocuklarımıza aktarıp her ayrıntıyı mü’mince yaşamak ve yaşatmak gayesi taşımak bizim elimizdedir.
O halde Mü’min Çocukların Mü’min Kumbarası hayırlı olsun.
Esselamu aleykum.
