“Mü’minler ancak kardeştirler; siz de kardeşlerinizin arasını düzeltin.” (Hucurat Suresi 10. Ayet) ayetinde emredildiği gibi müminler kardeştir ve kardeşler arasında düşmanlık, kin, nefret, haset gibi duygular içeren davranışlar olamaz. İslam dini; sevgi ve hoşgörüden geçmektedir. İslam; yapılan tüm haksızlıklara ve kötülüklere karşı iyilikle karşılık vermeyi emrediyor. Düşmanlık besleyip karşılık vermek bir müslümana yakışmaz. Lakin Allah’a isyan eden, şirk koşan, inkar eden (kafir, münafık, müşrik), Kur’ana uygun yaşamayan kişilere karşı Allah için buğz edilir. “Allah’a ve âhiret gününe inanan bir topluluğun, babaları, oğulları, kardeşleri yahut akrabaları da olsa Allah’a ve Rasûlüne düşman olanlarla dostluk ettiğini görmezsiniz.” (Mücâdele Suresi 22. Ayet). Peki kimlerden nefret etmeli? Bunun ölçüsü nedir? konuyla ilgili Bediüzzaman Said Nursî Uhuvvet Risalesi’nde 3 temel ölçüyle hangi sebeplerden ötürü buğz edilmemesi gerektiğini ifade etmektedir.
1. İnsanın kendi fikri ve düşüncesi ölçü olamaz. Başkasının fikri, düşüncesi ve davranışını kendi ölçüleri ile yoruma tâbî tuttuğu zaman yanılması kaçınılmazdır.
2. Her doğruyu her yerde söylemek, her hakkı her yerde konuşmak doğru değildir. Toplumda farklı anlayışlar ve sebebini bilemeyeceğimiz davranışlar vardır. Bu durumda bir yerde doğru olan ve bireye bakan yönü ile verilen hüküm, bir başka durumda yanlış olabilir. Temel sebebe inmeden verilen her hüküm insanı yanıltabilir.
3. Düşmanlık duygusu fıtratta vardır ve veriliş amacı mü’mine adavet etmek değildir. Her şeyden önce nefsimize, şeytana, küfre ve zulme düşman olmak içindir. Muhabbet sıfatı sevilmeye lâyık bir duygu olduğu gibi, düşmanlık duygusu da kendisinden nefret edilmesi gereken bir haslettir. Öyle ise düşmanlık sıfatına düşman olmak gerekir.
Peki sevmenin ölçüsü nedir? Kimlerden buğz etmeliyiz? 3 madde ile bunu açıklayalım:
1. Kur'an Hayatın Ölçüsüdür
Müslümanların ancak Kur’an-ı Kerim’e uygun olarak yaşarlar. Bu sebeple Kur’an ahlakına uymayan davranışlarda bulunan kişilerden buğz edilebilir. Fakat bu direk düşmanlık beslemek anlamına gelmez. Öncelikle kişiyi bu hal ve hareketlerinden ötürü uyarmak zorunda olduğumuzu unutmayalım. O kişiye karşı hoşgörülü, anlayışlı bir şekilde yardımcı olarak bu hatasını düzeltmesi için destek olmalıyız. Bu durum o kişiye karşı olan sevgimizi nefrete çevirmez. “Ey iman edenler! Eşlerinizden ve çocuklarınızdan size düşman olanlar da vardır. Onlardan sakının. Ama affeder, kusurlarını başlarına kakmaz, hoş görür ve bağışlarsanız, bilin ki Allah çok bağışlayan çok merhamet edendir.” (Teğâbün Suresi 14. Ayet)
2. Nefsi Zevkleri Sevgiye Dahil Etmemeli
Günümüzde bir kişiyi sevme ve nefret etme sebepleri tamamen nefsi bir hal almıştır. Bir kişiyi; fiziksel yapısı, maddi durumu vs. özelliklerden ötürü sevmek ya da sevmemek gibi bir ölçü olamaz. Maddi konumu, kariyeri, eğitimi bizden daha iyi olan insanlara karşı hasetlik edip kişiden nefret etmeye kadar varan bir hal içindeyiz ne yazık ki! Kişiyi Allah rızası için sevmeli ve nefsi özellikler dışında; imanlı, takvalı ve en başında mümin olduğu için sevmemiz gerektiğini unutmayalım.
3. Şeytana Fırsat Vermemeli
” Kullarıma söyle, sözün en güzelini söylesinler. Sonra şeytan aralarını bozar. Çünkü şeytan, insanın apaçık düşmanıdır.” (İsra Suresi 53. Ayet) Bu hayatta kimse hatasız değildir. Elbette hepimizin hataları, kusurları olmuştur ve olacaktır. Çünkü bizler aciz yaratılmış kullarızdır. Kimse bir başkasının kusurunu, eksiğini görüp ona karşı kötü davranma ya da kötü söz söyleme hakkına sahip değildir. Şeytan müminlerin arasını bozmak için nefsimize müdahale eder. Bizler buna müsaade etmemeliyiz.
Ceza kallahu hayran inşaAllahu teala amin