Mitler üzerine yazan en tanınmış yazarlardan biri olan Joseph Campbell Kahramanın Sonsuz Yolculuğu kitabında, dünyanın bütün mitolojilerinde “kahraman”ın yolculuğunun ve dönüşümünün izini sürerek tek bir arketipik kahramanın varlığını ortaya koyuyor.
Sinemada, tiyatroda, edebiyatta, mitolojide, masallarda; Ortadoğu’dan Hindistan’a, Güney Afrika’dan Sibirya’ya yayılmış insan coğrafyası üzerinde sonsuz çeşitliliğine rağmen kahramanın öyküsü özünde bir yolculuktur. Harry Potter, Yüzüklerin Efendisi, Matrix Üçlemesi, Star Wars gibi film serileri olsun; Gılgamış, Buddha, Odysseus, Thor, Cuchulainn gibi efsaneler olsun hepsinde karakterler, farklı olay örgülerinde farklı dünyalarda da olsa aynı yolculuğu izlerler. Campbell’ın ortaya koyduğu bu yolculuğu
Christopher Vogler 12 aşamaya indirgemiştir. Kahramanın sonsuz yolculuğunu anlatan 12 aşamayı en güzel örneklerinden Star Wars’ın 4. filmi ile açıkladık:
1. Sıradan Dünya
Sıradan dünya, hikaye başlamadan önce kahramanın içinde bulunduğu haldir. Star Wars’ın kahramanı Luke Skywalker’ı, evrene açılmadan amcası ve yengesi ile yaşayan bir çiftlik çocuğudur. Hikayeye göre normal bir hayatı ve çiftlikte çalışmak yerine okumaya gitmek gibi günlük hayatta karşılaşabileceğimiz hayalleri vardır.
2. Maceraya Çağrı
Bu aşamada kahramana bir sorun, meydan okuma ya da kalkışılacak bir macera sunulur. Star Wars’da Maceraya Çağrı, Prenses Leia’nın Obi Wan Kenobi’ye gönderdiği çaresiz hologram mesajıdır. Obi Wan, Luke’tan aramaya katılmasını ister ve ona ışın kılıcını verir. Hikayelerde kılıç, iradeyi temsil etmektedir. Maceraya Çağrı aşamasında oyunun kuralları belirlenir ve kahramanın amacına açıklık getirilir.
3. Macerayı Red
Kahraman genellikle bu noktada Çağrı’nın reddi ile ya da gönülsüzlük göstererek maceranın eşiğinde duraksamaktadır. Star Wars’da Luke Obi Wan’ın Maceraya çağrısını reddederek yaşadığı çiftliğe geri döner. Yengesi ve amcası ile yaşadıkları evin İmparatorluk tarafından yakıldığını öğrendiğinde kendisini sıradan dünyasına bağlayan bir şey kalmaz ve görevi kabul eder.
4. Akıl Hocasıyla Tanışma
Kahraman hikayede akıl hocası olacak karakter ile daha önceden tanışmış olabilir ancak bu aşamada o karakter kahramana akıl hocalığı yapmaya başlar. Akıl hocası yaşlı ve bilge biri olmak zorunda da değildir. Bazen hikayelerde bir hayvan bile akıl hocalığı yapabilir. Star Wars’da Luke’un akıl hocası Obi Wan’dır.
5. İlk Eşiği Geçiş
Öykünün şahlandığı, maceranın gerçekten başladığı an, işte bu andır. Bu aşamada kahraman sıradan dünyadan özel dünyaya geçiş yapar. Star Wars’da yolculuk için uzay gemisi bulmaya gitme ve imparatorluk askerlerinden kaçarken Alderaan’a doğru yola çıkma ilk eşiktir. Hikayelerde her eşikte eşiğin aşılmasını istemeyen eşik bekçileri bulunur ve bu aşamalarda onlarla mücadele edilir.
6. Testler, Dostlar, Düşmanlar
İlk eşik geçildikten sonra kahraman yeni meydan okumalar ve sınavlarla karşılaşır. Düşmanlar ve müttefikler kazanarak Özel Dünya’nın kurallarını öğrenmeye başlar. Star Wars’da kafede başlayan testler ölüm yıldızını görene kadar devam eder.
7. Mağaranın En Karanlık Yerine Yaklaşma
Birinci kıyamet de denilen bu aşamada kahraman aradığı şeyin saklı olduğu tehlikeli bir yerin sınırına, bazen yer altının derinliklerine ulaşır. Bu aşama hikayenin ikinci eşiğidir. Özel Dünya’nın en tehlikeli yeri burasıdır. Kahraman burada eşik bekçileri ile çarpışır. Star Wars’da Mağaranın En Karanlık Yerine Yaklaşmak Luke ve beraberindekilerin DartVader’la yüzleşip Prenses Leia’yı kurtaracakları Ölüm Yıldızı’na gelmeleri ve içine doğru çekilmeleridir.
8. Büyük Değişim
Bu aşamada en büyük korkusuyla yüzleşen kahraman tam anlamıyla dibe vurmaktadır. Çile de denen bu aşama izleyici açısından karanlık bir andır. Kahraman Hazreti Yunus (aleyhisselam) gibi canavarın karnındadır. Star Wars’da Büyük Değişim Luke ve arkadaşlarının çöp öğütücüsünde sıkışmaları ve sonrasında akıl hocası Obi-Wan’ın ölmesidir. Bu aşamada genelde akıl hocaları ölerek, kaybolarak kahramanın yola yalnız devam etmesini ve bu sayede büyümesini, erginleşmesini sağlar.
9. Ödül - Ceza
Bu aşama Büyük Değişimin sonuçlarıdır. Bu aşamada kahraman iradesini eline alır. Ölümden kurtulan, canavarı yenen kahraman ve izleyiciler bir kutlama havasına girerler. Star Wars’da Luke, Prenses Leia’yı kurtarır ve Ölüm yıldızının planlarını ele geçirir.
10. Geri Dönüş
Bu aşamada kahraman öğrendiği şeylerle ilgili ikinci kıyameti yaşar. Hikayede büyük savaşa hazırlık kısmı bu aşamada olur. Star Wars’da bu aşama planların asilere götürülmesi ve sonrasındaki hazırlık kısmıdır.
11. Doruk Noktası, Diriliş
Bu aşama kahramanın final sınavıdır. Star Wars’da asilerin gezegeninden havalanıp yok etmek üzere ölüm yıldızına gitme ve sonrasındaki Luke’un ölüm yıldızını vurup yok etmesi bu aşamadır.
12. İksir İle Dönüş
Kahraman Sıradan Dünya’ya döner; ancak Özel Dünya’dan geriye kalıcı bir hazine getirir. Kahraman genelde bu aşamada başarısından dolayı takdir edilir ve ödül alır. Star Wars filminde Luke’un kahramanlığından dolayı madalya alması bu aşamadır.
0 Yorum