10 Madde ile Kurban Edilebilecek Hayvanların Özellikleri

1) Hayvanın Cinsi

Kurbanlar yalnız koyun, keçi, deve ve sığır cinsi hayvanlardan seçilebilir. Mandalar da sığır cinsindendir.Bunların erkekleri ile dişilleri eşittir; fakat koyun cinsinin erkeği daha faziletlidir. Eğer kıymet bakımından eşitlerse; keçinin, devenin ve sığırın dişisini kesmek daha faziletlidir.

2) Hayvanın Yaşı

Koyun ve keçi ya 1 yaşını doldurmalı ya da koyunlar 7-8 aylık olup 1 yaşmış gibi gösterişli durmalı. Deve en az 5 yaşını, sığır den az 2 yaşını bitirmiş olmalı.

3) Kurban Edilmeyen Hayvanlar

Tavuk, horoz ve kaz gibi evcil hayvanlar kurban olmaz. Bunları kurban niyetiyle kesmek tahrimen mekruhtur çünkü bu mecusilere benzeyiş gösterir. Etleri yenilen vahşi hayvanlar da kurban edilmez.

4) Kurban Hissesi

Koyun ve keçiyi yalnızca 1 kişi kurban edebilir. Bir deveye veya 1 sığıra ise 1’den 7’ye kadar kişi ortak olabilir. Ortakların hepsi müslüman olmalı ve her biri kendi hissesine sahip olmalı. Ortaklar hisselerini tartı ile ayırırlar, göz kararı ile olmaz.

5) Kurbanın Sağlığı

Kurban kesmenin sahih olmasının şartlarından biri de kesilecek hayvanların kusurlardan salim olmasıdır. Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem müslümanların bu konuda dikkatli olmalarını birçok hadis ile vurgulamıştır.

Bu kusurlar ikiye ayrılır:

A) Hayvanın kurban edilmesine engel olmayan kusurlar:

-Gözlerinin şaşı veya zayıf görüyor olması
-Bir ayağı topal olup diğer üçüyle yürüyor olabilmesi
-Kulakları delik ve yarık veya uçları sarkmış ve kesilmiş olması
-Dişlerinin bazılarının düşük olması
-Otlamasına mani olmayacak derecede deli olması
-Kuyruğunun, hayalarının veya kulağının bir kısmının kesik olması (üçte ikisinden fazlası var olmalı)
-Doğuştan küçük kulaklı olması
-Uyuz, fakat toplu olması
-Tenasül uzvun olmaması veya burulmuş olması
-Koyunun daha semiz ve lezzetli olması için doğduğunda kuyruğunun kısmen ya da tamamen kesilmesi kusur sayılmaz.

B) Hayvanın kurban edilmesine engel olan kusurlar:

-İki gözünün veya bir gözünün kör olması
-Kesilecek yere yürüyemeyecek kadar topal olması
-Kulaklarının veya sadece bir kulağının kesik olması
-Dişlerinin çoğunun veya hepsinin dökülmüş olması
-Boynuzlarının ikisinin veya birinin kökünden kırılmış olması
-Kuyruğunun yarısının veya 3’te birinden fazlasının kesik olması
-Hayalarının veya meme uçlarının kopmuş olması
-Kemiklerinde ilik kalmayacak kadar zayıf ve hasta olması
-Doğuştan kulağı ve kuyruğu olmaması
-Zaptedilip sürüye gönderilmeyecek kadar deli olması
-Pislik yemiş olması. Pislik temizlenene kadar beklenilmediği takdirde kesilmez. Deve 40, sığır 20, koyun ise 10 gün bekletilmelidir.

6) Kusurlu Hayvan

Kurban kesmekle yükümlü olan kişinin kurbanında sonradan bu kusurlar meydana gelirse ya da kurban ölürse, kişinin başka bir kurbanlık daha alması gerekir. Fakat fakir kişinin yeniden almasına gerek yoktur, o kurbanı kesmesi caiz olur. Hatta direk böyle kusurlu bir hayvanı alıp kurban kesmesi de yeterli olur; çünkü kurban o fakir için nafiledir ve nafilelerde genişlik, kolaylık vardır. Ölürse de yeniden almasına gerek yoktur.

7) Kurbanın Çalınması/Kaybolması

Zengin kişinin aldığı kurban kaybolduktan veya çalındıktan sonra yerine başkası kurban edilmişse, kaybolan kurban bulunursa onu da kesmesine gerek yoktur çünkü üzerine düşen vacip görevi yerine getirmiştir.Fakat bu duruma düşen fakir kişinin bulunan kurbanı kesmesi gerekir; çünkü satın aldığı kurban,bir kere kurban olarak belirlenmiştir; kendisine vacip olmasa da bunun kurban olmasını kendisine gerekli kılmıştır.

8)

Çalınan ya da kaybolan kurban, yerine yeni kurban alındıktan sonra nahr (kurban kesme) günleri içinde bulunursa bakılır: sahibi zengin ise bu iki kurbandan dilediğini keser. Fakat ikinci aldığı kurban ilkine göre daha az kıymetliyse ve o ikinciyi keserse aradaki farkı sadaka olarak verir. Fakir kişiye gelirsek, o iki hayvanı da kesmek zorundadır çünkü bu kurbanlar fakir hakkında birer adak yerindedir. Bir görüşe göre de bunlardan birini kesebilir.

9) Kurban Bulunursa

Eğer ilk kurban; ikinci kurban daha kesilmeden ve nahr günleri geçtikten sonra bulunursa, sahibi hiçbirini kesmez ve bunların en kıymetlisini sadaka olarak verir.